Autor: Maurycy Gast

Temat: Obliczenia warunkowe – wyznaczanie skrajnych wartości, sumowanie i sortowanie w arkuszu kalkulacyjnym

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyznaczysz skrajne wartości z określonymi warunkami.

• Przeprowadzisz podsumowanie warunkowe z zestawień cząstkowych.

• Posortujesz listy z wyróżnionymi grupami danych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem multimedium i ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• oprogramowanie Microsoft Excel 2010, LibreOffice Calc 4.1 lub wybrany odpowiednik.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia e‑materiał: „Obliczenia warunkowe – wyznaczanie skrajnych wartości, sumowanie i sortowanie w arkuszu kalkulacyjnym”. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treściami w sekcji „Samouczek I”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji, a następnie określa cele i kryteria sukcesu.

2. Prowadzący prosi uczniów, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla zawartość sekcji „Samouczek I”. Na forum klasy uczniowie analizują zawarty w niej film. Wybrany uczestnik zajęć czyta treść polecenia nr 1: „W arkuszu zapisana jest miesięczna suma wydatków (wartości ujemne) oraz zysków (wartości dodatnie) pewnej firmy. Oblicz, ile zarobiła firma w danym miesiącu. Sprawdź, ile wynosił minimalny zysk, pomijając miesiące, w których zysk był ujemny.” proponuje rozwiązanie i omawia jego kolejne kroki.

2. Nauczyciel wyświetla zawartość sekcji „Samouczek II”, czyta treść polecenia nr 1: „Razem z przyjaciółmi postanowiliście zagrać w kalambury. Podzieliliście się na dwie drużyny. Każda drużyna otrzymywała tyle punktów, ile haseł udało się im odgadnąć w ciągu minuty. Rozegraliście 3 gry. Na każdą z nich składały się 3 rundy podczas, których obie drużyny próbowały zdobyć punkty. Wyniki z każdej gry zapisywaliście w oddzielnej tabelce arkusza. Oblicz liczbę punktów zdobytych przez każdą drużynę w poszczególnych rundach.” i omawia kolejne kroki rozwiązania.

3. Uczniowie wspólnie zapoznają się z treścią i filmem umieszczonym w sekcji „Samouczek II”. Następnie indywidualnie przechodzą do rozwiązania polecenia nr 2: „Masz jakieś hobby, na które w tygodniu poświęcasz pewną ilość czasu. Czas ten zapisujesz w arkuszu kalkulacyjnym obok nazwy odpowiedniego dnia tygodnia. Każda tabelka to inny tydzień. Udało ci się zebrać dane z trzech ostatnich tygodni. Podsumuj, ile łącznie zostało poświęconego czasu na swoje hobby w podziale na poszczególne dni tygodnia.”. Po jego wykonaniu przedstawiają rezultat swojej pracy uczniowi siedzącemu obok. W przypadku wątpliwości i trudności przy rozwiązywaniu zadania nauczyciel omawia je na forum klasy.

4. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy czteroosobowe. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Samouczek III”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z inną grupą.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, np.
   – w jaki sposób wyszukać najmniejszą wartość oddzielnie z grupy liczb dodatnich i oddzielnie spośród ujemnych?
   – jak przeprowadzić obliczenia warunkowe, jeśli arkusz zawiera wiele tabel cząstkowych umieszczonych obok siebie?
   – jak skorzystać z formatowania warunkowego, gdy mamy do czynienia z nieregularnym układem zestawienia?

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują polecenie nr 2 z sekcji „Samouczek I”.

Materiały pomocnicze:

• Oficjalna dokumentacja techniczna dla oprogramowania Microsoft Excel 2010 (lub nowszej wersji), LibreOffice Calc 4.1 lub wybranego odpowiednika.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedia z sekcji: „Samouczek I”, „Samouczek II”, „Samouczek III” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.