Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Ustrój feudalny – podsumowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje strukturę feudalną średniowiecznej Europy;

• charakteryzuje stany wchodzące w skład drabiny feudalnej i prawa im nadane.

• wyjaśnia znaczenie takich pojęć jak m.in. wasal, senior, drabina feudalna, hołd lenny, renta feudalna, inwestytura, beneficjum.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby powtórzyli wiadomości dotyczące ustroju feudalnego w średniowiecznej Europie. Mogą wykorzystać do tego e‑materiał (bez gry interaktywnej i zestawu ćwiczeń) oraz nagrane audiobooki.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat i cele lekcji, krótko omawia planowany przebieg zajęć.

2. Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel, przy użyciu raportu, kontroluje przygotowanie uczniów do lekcji: weryfikuje, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca, by uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą, uzupełniając je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi wybraną osobę lub ochotnika o przypomnienie, czym był hołd lenny i inwestytura oraz jakie umowy mogli zawierać między sobą wasale i seniorzy. W razie konieczności udziela dodatkowych informacji.

2. Prowadzący przypomina o audiobookach, z którymi uczniowie mieli zapoznać się przed zajęciami. Poleca wybranej osobie, aby przeczytała polecenie nr 2: „Określ rodzaj immunitetu. Opisz relacje, jakie zachodziły w średniowieczu między władzami świeckimi a kościelnymi” z sekcji „Audiobook”. Następnie prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Po ustalonym czasie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

3. W kolejnym kroku nauczyciel dzieli uczniów na dwie, trzy lub cztery grupy i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasu na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej odpowie poprawnie na wszystkie pytania.

4. Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta, która najszybciej rozwiąże quiz, jest nagradzana, np. oceną za aktywność.

5. Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność?

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się dowiedzieli? Co sobie przypomnieli?

2. Na zakończenie nauczyciel ocenia pracę wylosowanej grupy. Prosi uczniów o samoocenę dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Ocenia pracę uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 6, 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Opracuj podsumowanie tematu „Ustrój feudalny – podsumowanie” w formie pytań do krzyżówki.

Materiały pomocnicze:

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 4, Wczesne średniowiecze, oprac. J. Włodarczyk, Warszawa 1960.

J. Kłoczowski, Europa – chrześcijańskie korzenie, Warszawa 2004.

M. Bloch, Społeczeństwo feudalne, przeł. E. Bąkowska, Warszawa 2002.

G. Duby, Rycerz, kobieta i ksiądz. Małżeństwo w feudalnej Francji, przeł. H. Geremek, Warszawa 1986.

Wskazówki metodyczne:

Gra interaktywna może być wykorzystana zarówno do sprawdzenia wiedzy indywidualnej uczniów podczas lekcji (każdy uczeń odpowiada samodzielnie), jak i do sprawdzenia wiedzy poza lekcją, np. przy powtórce wiadomości.