Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Parlamentaryzm w Rzeczpospolitej: sejmiki i sejm walny

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje strukturę i sposób obradowania sejmu Rzeczypospolitej;

• omawia kompetencje króla w systemie parlamentaryzmu w Rzeczypospolitej;

• charakteryzuje zadania i obowiązki najważniejszych urzędników;

• przedstawia rodzaje sejmików w Rzeczypospolitej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Parlamentaryzm w Rzeczpospolitej: sejmiki i sejm walny”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i filmami w sekcji „Film +Sprawdź się” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć oraz cele lekcji zawarte we wporwadzeniu, krótko omawia planowany przebieg zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Będą to obowiązujące ich kryteria sukcesu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel poleca, aby jedna osoba (ochotnik lub wskazany uczeń) omówiła najważniejsze cechy polskiego parlamentaryzmu. Może zadawać nakierowujące pytania, np. W jaki sposób kształtował się polski parlamentaryzm? Jakie stany uczestniczyły w ustanawianiu prawa w Rzeczypospolitej? Czym był sejm walny i jakie były jego kompetencje? Jakie były kompetencje króla? Jakie były rodzaje sejmików? Prowadzący weryfikuje poprawność odpowiedzi, dopowiadając w razie potrzeby ważne informacje.

2. Praca z multimedium („Linia chronologiczna”). Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie nr 2: „Wskaż, w jakim okresie nastąpił największy rozwój polskiego parlamentaryzmu. Odpowiedź uzasadnij”. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na 4‑osobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

3. W kolejnym kroku uczniowie w swoich grupach wykonują polecenia nr 3 i 4, dopasowując cytaty i definicje związane z polskim parlamentaryzmem. Wspólne omówienie odpowiedzi na forum klasy.

4. Na koniec uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w filmach oraz linii chronologicznej układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na ilość poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską parę, np. ocenami z aktywności.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Parlamentaryzm w Rzeczpospolitej: sejmiki i sejm walny” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Prowadzący nauczyciel omawia przebieg lekcji oraz dokonuje ustnej oceny pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Wróć do materiałów filmowych z sekcji ĺFilm + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do nich polecenia.

Materiały pomocnicze:

S. Grodziski, Z dziejów staropolskiej kultury prawnej, Kraków 2004.

Z. Góralski, Urzędy i godności w dawnej Polsce, Warszawa 1998.

Historia sejmu polskiego, t. I: Do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, red. J. Michalski, Warszawa 1984.

W. Konopczyński, Liberum veto. Studium porównawczo‑historyczne, Kraków 2002.

W. Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa, 1991.

Wskazówki metodyczne:

Informacje z sekcji „Linia chronologiczna” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.