Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Wielowarstwowość tożsamości narodowej – wybrany kraj

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

IV. Aspekty etniczne życia społecznego.

Uczeń:

7) przedstawia wielowarstwowość tożsamości narodowej na przykładzie społeczeństw europejskich (Królestwa Belgii, Królestwa Hiszpanii, Konfederacji Szwajcarskiej oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje wielowarstwowość tożsamości narodowej na przykładzie wybranych państw europejskich;

• wskazuje historyczny proces kształtowania się tożsamości narodowej na przykładzie wybranych państw europejskich;

• analizuje tendencje odśrodkowe występujące w wybranych krajach europejskich.

Strategie nauczania:

• lekcja odwrócona;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• prezentacje;

• mapa mentalna;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Na wcześniejszej lekcji nauczyciel tworzy cztery grupy 3–4‑osobowe, każda grupa wybiera spośród siebie osobę koordynującą. Koordynatorzy losują kartki, na których znajdują się nazwy państw europejskich (Szwajcaria, Belgia, Hiszpania, Wielka Brytania). Zadaniem grup jest przygotowanie prezentacji wylosowanych państw, zawierających historię ich powstania, języki urzędowe, wyznanie, tożsamość polityczną i kulturową, informacje o konsekwencjach wielonarodowości. Uczniowie mogą wykorzystać w tym celu zasoby e‑materiału, prezentację multimedialną oraz inne dostępne źródła informacji. Sposób prezentacji jest dowolny.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cel lekcji: Poznaj historyczny proces kształtowania się tożsamości narodowej na przykładzie europejskich państw oraz ich wielowarstwowość.

2. Na wstępie uczniowie metodą burzy mózgów mają wskazać, jakie czynniki świadczą o tym, że tworzymy naród. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów, która tworzy zarys mapy mentalnej (będzie uzupełniona po prezentacji poszczególnych grup).

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel wyznacza czas dla grup na prezentację.

2. Nauczyciel prosi poszczególne grupy, aby przygotowały się do prezentacji. Uczniowie, którzy nie biorą udziału w prezentacji, w parach lub indywidualnie na kartkach wpisują do każdego prezentowanego państwa polityczne i kulturowe czynniki budowania tożsamości.

3. Następuje prezentacja państw europejskich przygotowanych według ustalonych kryteriów.

4. Po wszystkich prezentacjach osoby, które nie brały w nich udziału, przedstawiają swoje spostrzeżenia dotyczące poszczególnych państw. Najistotniejsze wiadomości po wspólnej dyskusji zapisywane są na tablicy w formie mapy mentalnej.

5. Uczniowie w parach analizują materiał zawarty w sekcji „Prezentacja multimedialna” i wykonują związane z nim ćwiczenie nr 1. Po wykonaniu zadania przedstawiają swoje odpowiedzi.

6. Uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia interaktywne, a następnie wspólnie omawiają zaznaczone przez siebie odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Jako podsumowanie uczniowie mają za zadanie w parach napisać dwa wnioski do dzisiejszej lekcji. Wskazane lub chętne osoby odczytują swoje spostrzeżenia, a najtrafniejsze zostają zapisane na tablicy – uczniowie zapisują je do zeszytu jako notatkę z lekcji.

2. Osoby, które przygotowywały prezentacje, zostają ocenione przez nauczyciela.

Praca domowa:

Wykonanie pozostałych lub wybranych przez nauczyciela ćwiczeń.

Napisanie krótkiej notatki na temat regionu Polski, który posiada silną tendencję odśrodkową – autonomię, i wskazanie, w jakich obszarach.

Materiały pomocnicze:

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Leksykon politologii, Wrocław 2002.

Enric Prat de la Riba, La Nacionalitat Catalana, Barcelona 1906.

Józef Łaptos, Belgia, Warszawa 2005.

Jolanta Bryła, Zbigniew Czachór, Włodzimierz Malendowski, Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Wrocław 2016.

Linda Colley, Britons: Forging the Nation, New Haven 1992.

Napoleon Bonaparte, Histoire générale – L’époque contemporaine 1770–1914, Lozanna 1999.

Słownik myśli społeczno–politycznej, praca zbiorowa, Warszawa 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Prezentacja multimedialna może służyć jako wprowadzenie do tematu i wskazanie cech tworzących tożsamość narodową państw.