Dla nauczyciela
Autor: Wiktoria Wirth
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Temat: Postrzeganie grupy „własnej” i „obcej”
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
I. Człowiek i społeczeństwo.
Uczeń:
6) odróżnia tolerancję od akceptacji; wyjaśnia, jak tworzą się podziały w społeczeństwie na „swoich” i „obcych”; rozpoznaje przyczyny, przejawy i skutki nietolerancji i stygmatyzacji oraz przedstawia możliwe sposoby przeciwstawiania się tym zjawiskom.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, jak tworzą się podziały w społeczeństwie na „swoich” i „obcych”;
analizuje przyczyny, przejawy i skutki nietolerancji, stygmatyzacji oraz przedstawisz możliwe sposoby przeciwstawiania się tym zjawiskom;
odróżnia tolerancję od akceptacji.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
mapa myśli;
śniegowa kula.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przed lekcją chętne/wybrane osoby przygotowują prezentacje na temat koncepcji grupy „własnej” i „obcej” Williama Sumnera.
Faza wstępna:
Wprowadzenie uczniów w temat lekcji: „Postrzeganie grupy „własnej” i „obcej”” i omówienie celów zajęć.
Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują definicje grupy „własnej” i grupy „obcej”. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstaną ogólnoklasowe wersje definicji. Chętna/wybrana osoba zapisuje propozycje na tablicy.
Faza realizacyjna:
Przedstawienie prezentacji przygotowanej przez uczniów. Po jej zakończeniu reszta klasy może zadawać prelegentom pytania.
Wspólne omówienie koła konfliktu Christophera Moore’a. Uczniowie przedstawiają swoje refleksje, a nauczyciel czuwa nad poprawnością wnioskowania i ewentualnie koryguje wypowiedzi.
Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Schemat interaktywny”. Dyskusja na temat: „Czy możliwe jest wypracowania wspólnej płaszczyzny porozumienia między grupami społecznymi?”. Uczniowie przedstawiają swoje argumenty, kontrargumenty i opinie. Na zakończenie chętna/wybrana osoba dokonuje podsumowania.
Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie 1. Następnie wybrane pary prezentują propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel wyświetla ćwiczenie na tablicy interaktywnej, a uczniowie umieszczają na nim najlepsze propozycje wypracowania wspólnej płaszczyzny porozumienia i sposobów ich realizacji.
Zespół klasowy wspólnie tworzy mapę skojarzeń dot. tolerancji i akceptacji.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela.
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.
Materiały pomocnicze:
Encyklopedia socjologii, Warszawa 1998.
B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.
Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Schemat” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.