Autor: Wiktoria Wirth

Temat: Postrzeganie grupy „własnej” i „obcej”

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

6) odróżnia tolerancję od akceptacji; wyjaśnia, jak tworzą się podziały w społeczeństwie na „swoich” i „obcych”; rozpoznaje przyczyny, przejawy i skutki nietolerancji i stygmatyzacji oraz przedstawia możliwe sposoby przeciwstawiania się tym zjawiskom.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, jak tworzą się podziały w społeczeństwie na „swoich” i „obcych”;

• analizuje przyczyny, przejawy i skutki nietolerancji, stygmatyzacji oraz przedstawisz możliwe sposoby przeciwstawiania się tym zjawiskom;

• odróżnia tolerancję od akceptacji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• mapa myśli;

• śniegowa kula.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przed lekcją chętne/wybrane osoby przygotowują prezentacje na temat koncepcji grupy „własnej” i „obcej” Williama Sumnera.

Faza wstępna:

1. Wprowadzenie uczniów w temat lekcji: „Postrzeganie grupy „własnej” i „obcej”” i omówienie celów zajęć.

2. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują definicje grupy „własnej” i grupy „obcej”. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstaną ogólnoklasowe wersje definicji. Chętna/wybrana osoba zapisuje propozycje na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Przedstawienie prezentacji przygotowanej przez uczniów. Po jej zakończeniu reszta klasy może zadawać prelegentom pytania.

2. Wspólne omówienie koła konfliktu Christophera Moore’a. Uczniowie przedstawiają swoje refleksje, a nauczyciel czuwa nad poprawnością wnioskowania i ewentualnie koryguje wypowiedzi.

3. Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Schemat interaktywny”. Dyskusja na temat: „Czy możliwe jest wypracowania wspólnej płaszczyzny porozumienia między grupami społecznymi?”. Uczniowie przedstawiają swoje argumenty, kontrargumenty i opinie. Na zakończenie chętna/wybrana osoba dokonuje podsumowania.

4. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie 1. Następnie wybrane pary prezentują propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel wyświetla ćwiczenie na tablicy interaktywnej, a uczniowie umieszczają na nim najlepsze propozycje wypracowania wspólnej płaszczyzny porozumienia i sposobów ich realizacji.

5. Zespół klasowy wspólnie tworzy mapę skojarzeń dot. tolerancji i akceptacji.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela.

2. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

1. Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

• Encyklopedia socjologii, Warszawa 1998.

• B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

• Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Schemat” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.