Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Jedyne takie dwudziestolecie… – kultura polska okresu międzywojennego (podsumowanie)
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
określa na podstawie tekstu, na jakie zmiany kultury po I wojnie światowej zwracają uwagę autorzy tekstu;
bierze udział w dyskusji na temat priorytetów i nadziei Polaków w kwestii kultury po odzyskaniu przez Polskę niepodleglości;
wymienia zadania literatury przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości
i po tym fakcie;omawia sposób postrzegania powinności poety i poezji przez artystów dwudziestolecia;
wskazuje postulaty dotyczące sposobu funkcjonowania kultury w odrodzonym
po latach niewoli państwie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego;
praca w grupach.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
fiszki.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel odczytuje fragment tekstu.
Doświadczenia Wielkiej Wojny wywarły ogromny wpływ na przemiany w kulturze i sztuce. Kierunki artystyczne, powstające pod wpływem tragedii konfliktu zbrojnego, przesycone były pesymizmem i oddawały niepokoje społeczeństwa europejskiego. [...] pod wpływem doświadczeń na frontach I wojny światowej w wielu krajach rozwinęła się powieść pacyfistyczna [...]. W muzyce można zauważyć [...] położenie nacisku na walor brzmienia.
[...] do rewolucyjnych zmian doszło także w tańcu. Balet rosyjski Siergieja Diagilewa odrzucił dotychczas obowiązujące, klasyczne reguły [...]. Zupełnie nowy styl pełnego ekspresji tańca wprowadziła także amerykańska tancerka Isadora Duncan.
Od początku XX wieku nastąpił niesłychany rozwój kina.
Źródło: Edward Czapiewski, Jakub Tyszkiewicz, Historia XX w., Warszawa 2012, s. 930.
Prosi uczniów o krótką odpowiedź, na jakie charakterystyczne zmiany w obszarze kultury po I wojnie światowej zwracają uwagę autorzy tekstu.Podanie celu i tematu zajęć.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z sekcjami „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Nauczyciel zapisuje na tablicy początki zdań i prosi, by uczniowie przepisali je do zeszytów i zredagowali ich zakończenia.
- Dwudziestolecie międzywojenne to epoka...
- Młodzi autorzy dwudziestolecia pragnęli, aby ich twórczość...
- Po odzyskaniu niepodległości Polacy pragnęli...Uczniowie na podstawie tekstu Aliny Kowalczykowej Programy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918–1939 (sekcja „Audiobook”) podejmują dyskusję na temat: Z czym wiązały się priorytety oraz nadzieje Polaków w kwestii kultury
po odzyskaniu przez Polskę niepodległości? Nauczyciel moderuje dyskusję,
dba o porządek rozmowy i wspomaga uczniów, jeśli jest taka potrzeba.Uczniowie dobierają się w pary i wykonują polecenie 2 z sekcji „Audiobook”. Chętna osoba prezentuje odpowiedź.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel przed lekcją przygotował fiszki i włożył je do woreczka. Przechodzi między ławkami i prosi uczniów o wylosowanie jednej, o głośnie przeczytanie zapisanego sformułowania i opracowanie wylosowanego zagadnienia. Uczniowie, którzy wylosowali fiszkę, dobierają sobie do zespołu koleżanki i kolegów. Razem przygotowują krótką wypowiedź i prezentują ją na forum klasy.
Na kolejnych fiszkach nauczyciel zapisał:
- Zadania literatury przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości i po tym fakcie.
- Sposób postrzegania powinności poety i poezji przez artystów dwudziestolecia.
- Postulaty dotyczące sposobu funkcjonowania kultury w odrodzonym po latach niewoli państwie.
Praca domowa:
Która wizja powinności literatury jest bliższa współczesnemu człowiekowi – romantyczna czy wywodząca się z dwudziestolecia międzywojennego? Uzasadnij swoją odpowiedź, formułując dwa argumenty.
Materiały pomocnicze:
Andrzej Zawada, Dwudziestolecie literackie, Wrocław 1998.
Alina Kowalczykowa, Programy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918–1939, Warszawa 1981.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.