Sprawdź się
Uzupełnij poniższą tabelę, biorąc pod uwagę zadania literatury przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości i po tym fakcie. Odnieś się do treści audiobooka.
| Najważniejsze zadania literatury przed odzyskaniem niepodległości | Najważniejsze zadania literatury po odzyskaniu niepodległości |
|---|---|
Odrzucam oto płaszcz Konradaoznaczało: Możliwe odpowiedzi: 1. demonstracyjne zanegowanie wzorców literatury romantycznej., 2. zapowiedź zerwania z dotychczasowym postrzeganiem powinności literatury., 3. zapowiedź krytycznej reinterpretacji III części Dziadów Adama Mickiewicza., 4. pochwałę wzorców romantycznych, od których zaczęli odżegnywać się młodzi artyści.
Pojawiające się w wierszu Antoniego Słonimskiego sformułowanie Odrzucam oto płaszcz Konrada
oznaczało:
- demonstracyjne zanegowanie wzorców literatury romantycznej.
- zapowiedź zerwania z dotychczasowym postrzeganiem powinności literatury.
- zapowiedź krytycznej reinterpretacji III części Dziadów Adama Mickiewicza.
- pochwałę wzorców romantycznych, od których zaczęli odżegnywać się młodzi artyści.
Wskaż sformułowania najpełniej oddające charakter literatury oraz sztuki dwudziestolecia międzywojennego. Skorzystaj w tym celu z informacji zawartych w audiobooku.
- zwrócona ku sprawom dnia codziennego
- fascynacja nowoczesnością
- skupiona na narodowej martyrologii
- antyprogramowość
- zaangażowanie społeczne
- skomercjalizowana
- zwolniona ze społecznych powinności
- skierowana do masowego odbiorcy
- powielająca romantyczne wzorce
Wyjaśnij, dlaczego w opinii Aliny Kowalczykowej do kreowania zasad nowej literatury w Polsce szczególnie uprawnieni byli ludzie młodzi.
Przyjrzyj się afiszowi kawiarni ,,Pod Picadorem”, w której czytali swoje wiersze młodzi polscy poeci. Napisz, w jaki sposób postrzegali powinności poety i poezji artyści, biorąc pod uwagę poszczególne elementy grafiki.
Zapoznaj się z opisem afisza kawiarni ,,Pod Picadorem”, w której czytali swoje wiersze młodzi polscy poeci. Napisz, w jaki sposób postrzegali powinności poety i poezji artyści, biorąc pod uwagę poszczególne elementy grafiki.
Zapoznaj się z wierszem Jana Lechonia Herostrates, a następnie udowodnij,
że stanowi on wykładnię postulatów dotyczących sposobu funkcjonowania kultury w odrodzonym po latach niewoli państwie. Sformułuj dwa argumenty.
HerostratesCzyli to będzie w Sofji, czy też w Waszyngtonie,
Od egipskich piramid do śniegów Tobolska,
Na tysiączne się wiorsty rozsiadła nam Polska,
Papuga wszystkich ludów — w cierniowej koronie.Kaleka, jak beznodzy żołnierze szpitalni,
Co będą ze łzą wieczną chodzili po świecie.
Taka wyszła nam Polska z urzędu w powiecie
I taka się powlokła do robót — w kopalni.Dziewczyna, na matczyne niepomna przestrogi,
Nieprawny dóbr sukcesor, oranych przez dzieci,
Robaczek świętojański, co w nocy zaświeci,
Wspomnieniem dawnych bogactw żyjący ubogi.A dzisiaj mi się w zimnym powiewie jesieni,
W szeleście rdzawych liści, lecących z kasztanów,
Wydała kościotrupem z pod wszystkich kurhanów,
Co czeka trwożny chwili, gdy ciało odmieni.O! zwalcież mi Łazienki królewskie w Warszawie,
Bezduszne, zimnym rylcem drapane marmury,
Pokruszcie na kawałki gipsowe figury,
A Ceres kłosonośną utopcie mi w stawie.Czy widzisz te kolumny na wyspie w teatrze,
Co widok mi zamknęły daleki naścieżaj?
Ja tobie rozkazuję! W te słupy uderzaj
I bij w nie, aż rozkruszysz, aż ślad się ich zatrze.Jeżeli gdzieś, na Starem pokaże się Mieście,
I utkwi w was Kiliński swe oczy zielone,
Zabijcie go! — A trupa zawleczcie na stronę
I tylko wieść mi o tem radosną przynieście.Ja nie chcę nic innego, niech jeno mi płacze
Jesiennych wiatrów gędźba w półnagich badylach,
A latem niech się słońce przegląda w motylach,
A wiosną niechaj wiosnę, nie Polskę, zobaczę.Bo w nocy spać nie mogę i we dnie się trudzę
Myślami, co mi w sercu wzrastają zwątpieniem,
I chciałbym raz zobaczyć, gdy przeszłość wyżeniem,
Czy wszystko w pył rozkruszę, czy... Polskę obudzę.Źródło: Jan Lechoń, Herostrates, [w:] Antologia poezji polskiej, red. A. Grzegorzewski, Katowice 2006, s. 304.
Argument drugi
Zdecyduj, czy biorąc pod uwagę charakter kultury w dwudziestoleciu międzywojennym, wiersz Jana Lechonia Herostrates można określić mianem kontrowersyjnego. Sformułuj jeden argument odnoszący się do tekstu.
Zapoznaj się z fragmentem rozprawy Aliny Kowalczykowej Programy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918–1939, a następnie wyjaśnij, czy artyści pozostali w swoim podejściu do literatury wierni ideałom pierwszych lat wolności. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Programy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918–1939Gdyby porównać atmosferę polskiego życia literackiego okresu pierwszych lat niepodległości z drugą połową lat dwudziestych, różnice okazałyby się ogromne. Szybko opadła powojenna euforia nastrojów; formy działalności literackiej uległy zasadniczej ewolucji. (...) Swoistym paradoksem był fakt,
iż mimo że największą popularność u wyrobionej publiczności zdobyli sobie poeci – dokładnie w połowie lat dwudziestych wyraźnie właśnie oni od poezji się odwracają, rezygnują niemal z wierszy na rzecz innych form literackich; w porównaniu z istną lawiną tomików poetyckich, jakie ukazały się do roku 1925, lata następne wydają się ubogie. (...) Działalność literacka przyjmowała teraz formy bardziej stabilne. Zamknął się okres nieustannej improwizacji, w którym kontaktom z czytelnikiem nadawały ton imprezy o posmaku nieraz skandalicznym, jednodniówki, ulotki, głośne wieczory autorskie, zatargi poetów z policją, efemeryczne pisemka, kiedy publiczność zdobywano szturmem, a aktywność literacka miała w sobie wiele z żywiołowej zabawy (...). Teraz, w połowie lat dwudziestych, literatura ulegała szybko instytucjonalizacji. Zmieniła się sytuacja pisarza, ewoluował jego stosunek
do literatury jako powołania czy zawodu.Źródło: Alina Kowalczykowa, Programy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918–1939, Warszawa 1981, s. 173–174.
Która wizja powinności literatury jest bliższa współczesnemu człowiekowi – romantyczna czy wywodząca się z dwudziestolecia międzywojennego? Uzasadnij swoją odpowiedź, formułując dwa argumenty.