Scenariusz zajęć

Autor: Anna Daniewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak litowce zachowują się w płomieniu palnika?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

3) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne metali grup 1. i 2.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje, w jaki sposób litowce zachowują się w płomieniu palnika;

• wyjaśnia przyczyny charakterystycznego zachowania się litowców w płomieniu palnika;

• projektuje i wykonuje doświadczenie, w którym przedstawia zachowanie litowców w płomieniu palnika.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• technika zdań podsumowujących;

• eksperyment uczniowski;

• film edukacyjny;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie.

Formy pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• podręczniki;

• aplikacja Kahoot!/Quizizz.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania przykładowe pytania: z czego wynikają różne barwy fajerwerków?

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pytania: jak zachowują się litowce w płomieniu palnika?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcjach.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy, rozdaje arkusze papieru A4, mazaki. Zadaniem każdej z grup jest zaprojektowanie doświadczenia, dzięki któremu zbadają zachowanie litowców w płomieniu palnika. W tym czasie uczniowie mogą korzystać ze wszelkich dostępnych źródeł. Po upływie ustalonego czasu, liderzy grup prezentują propozycje na forum klasy. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi. Nauczyciel wspólnie z uczniami ustalają najlepszy sposób przeprowadzenia doświadczenia.

2. Eksperyment chemiczny – „Jak litowce zachowują się w płomieniu palnika?”. Teraz uczniowie w tych samych grupach wykorzystają wiedzę zdobytą w e‑materiale. Uczniowie wybierają odpowiednie szkło i odczynniki znajdujące się na stole laboratoryjnym, a następnie przeprowadzają eksperyment wg instrukcji zawartej w e‑materiale w zakładce „przeczytaj”. Nauczyciel rozdaje karty pracy ucznia. Uczniowie samodzielnie rysują schemat doświadczenia, obserwują zmiany podczas eksperymentu, wyciągają wnioski (wszystko zapisują w kartach pracy). Następnie na forum całej klasy następuje weryfikacja pod względem merytorycznym. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

3. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów poprzez zadawanie przykładowych pytań lub nauczyciel może przygotować quiz z wykorzystaniem aplikacji Kahoot!, Quizizz z zastosowaniem smartfonów/tabletów. Uczniowie odpowiadają na pytania:

• W jaki sposób litowce zachowują się w płomieniu palnika?

• Na jaki kolor jony litu barwią płomień palnika?

• Na jaki kolor jony potasu barwią płomień palnika?

• Na jaki kolor jony sodu barwią płomień palnika?

2. Jako podsumowanie nauczyciel zadaje uczniom pytania

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Czego dziś się nauczyłem/łam...

• Co było dla mnie łatwe...

• Co sprawiło mi trudność...

• 3. Na zakończenie nauczyciel stosuje narzędzie do oceny stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z zastosowaniem termometru przez uczniów. Uczniowie na skali temperatury zaznaczają małymi samoprzylepnymi kolorowymi karteczkami, w jakim stopniu opanowali zagadnienia wynikające z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji. Jeżeli ze skali będzie wynikał niski poziom temperatury, uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób podnieść swój poziom posiadanej wiedzy?

Praca domowa:

1. Uczniowie analizują film edukacjny.

2. Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film edukacyjny może być wykorzystany przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego, czy w ramach metody lekcji odwróconej.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach): w jaki sposób litowce zachowują się w płomieniu palnika? Na jaki kolor jony litu barwią płomień palnika? Na jaki kolor jony potasu barwią płomień palnika? Na jaki kolor jony sodu barwią płomień palnika?

2. Mazaki, arkusze papieru (A4/A3), małe samoprzylepne kolorowe karteczki.

3. Karty charakterystyk substancji.

4. Karta pracy ucznia: