Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Konstruowanie kluczy do oznaczania organizmów
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Przedstawisz zasadę konstruowania i posługiwania się kluczem dychotomicznym do oznaczania organizmów.
Samodzielnie skonstruujesz klucz dychotomiczny do oznaczania określonych organizmów na podstawie podanych cech.
Wskażesz wady i zalety klucza dychotomicznego jako fenetycznej metody oznaczania organizmów.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
symulacja;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Konstruowanie kluczy do oznaczania organizmów”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 2 (w którym mają za zadanie uzupełnić tekst dotyczący kluczy do oznaczania organizmów) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Uczniowie przypominają wiadomości z poprzedniej lekcji, odpowiadając na pytania zadane przez nauczyciela:
– Jaka jest różnica między kluczem dychotomicznym i politomicznym?
– Jakie znacie przykłady kluczy dychotomicznych?
– Jakie są zasady ich działania?
Prowadzący zajęcia informuje uczniów, że na dzisiejszej lekcji będą samodzielnie konstruować klucze do oznaczania organizmów.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Symulacja interaktywna”). Uczniowie, pracując w parach, za pomocą symulacji interaktywnej budują dychotomiczny klucz numeryczny do oznaczania gatunków owadów z rzędu motyli (polecenie nr 1) oraz gatunków drzew z rodziny mydleńcowatych (polecenie nr 2). Uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą. Wybrane zespoły przedstawiają swoje rozwiązania na forum klasy.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 6, w którym mają za zadanie uzupełnić schemat, przeciągając w odpowiednie miejsca podane propozycje pytań, które mogą zostać użyte w kluczu dychotomicznym do odróżnienia od siebie organizmów. Następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Wybrane osoby przedstawiają swoją odpowiedź na forum klasy.
Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie interaktywne nr 7, w którym mają za zadanie zaproponować przynajmniej trzy pytania, które mogą zostać użyte w kluczu dychotomicznym do odróżnienia od siebie organizmów widocznych na przedstawionych ilustracjach. Następnie porównują swoje odpowiedzi z inną parą. Wybrane osoby przedstawiają swoją odpowiedź na forum klasy.
Nauczyciel przedstawia uczniom nazwy rodzajowe kilku organizmów, np. z rzędu parzystokopytnych i trzech podrzędów (świniokształtne – dzik, przeżuwacze – jeleń, wielbłądokształtne – wielbłąd). Następnie prosi uczniów, aby w parach, korzystając z internetu, sporządzili klucz dychotomiczny pozwalający na zaklasyfikowanie podanych zwierząt. Po upływie określonego czasu chętne lub wybrane pary przedstawiają swoje propozycje klucza.
Faza podsumowująca:
Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 4 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.
Nauczyciel zadaje pytanie w celu sprawdzenia stopnia opanowania wiedzy przez uczniów:
– Jakie są wady i zalety klucza dychotomicznego jako fenetycznej metody oznaczania organizmów?
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 3 oraz 5 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna” do podsumowania lekcji.