Dla nauczyciela

Autor: Marcin Sawicki

Przedmiot: Historia

Temat: Kwadratura koła, czyli spór arabsko‑izraelski o rządy nad Palestyną w latach 1945–1949

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony

LI. Świat po II wojnie światowej. Początek zimnej wojny.

Uczeń:

3) wyjaśnia okoliczności utworzenia państwa Izrael i genezę konfliktu arabsko‑izraelskiego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • przedstawia proces ogłoszenia państwa Izrael;

  • omawia przebieg I wojny izraelsko‑arabskiej;

  • przedstawia możliwe sposoby rozwiązania konfliktu w Palestynie;

  • przedstawia przyczyny i skutki konfliktu palestyńskiego z różnych punktów widzenia – mocarstw światowych, Żydów i Arabów.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm,

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza),

  • metaplan,

  • dyskusja.

Formy zajęć:

  • praca w parach,

  • praca w grupach,

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu,

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

  • arkusze papieru,

  • telefon z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Kwadratura koła, czyli spór arabsko‑izraelski o rządy nad Palestyną w latach 1945–1949”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

  2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem.

Faza realizacyjna:

  1. Rekapitulacja. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie przypominają, jaki był status Palestyny w okresie międzywojennym oraz na jakie trudności natrafiły tam brytyjskie władze mandatowe. Prowadzący w razie potrzeby uzupełnia informacje.

  2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca, aby uczniowie zapoznali się z mapą interaktywną przedstawiającą Jerozolimę i wykonali polecenie 2: „Oceń z punktu widzenia Żydów, Arabów i chrześcijan decyzję ONZ z listopada 1947 r., aby Jerozolima stała się miastem podlegającym międzynarodowej kontroli. Czy postanowienie to było słuszne? Uzasadnij odpowiedź”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem, omawiając kolejno wykonane kroki.

  3. Nauczyciel przedstawia uczniom temat do analizy: „Czy Brytyjczycy słusznie wycofali się z Palestyny? W jaki sposób można było rozwiązać problem sporu izraelsko‑palestyńskiego?”. Uczniowie, w oparciu o tekst wprowadzenia do lekcji, analizują sytuację w Palestynie w maju 1948 r., przed Deklaracją niepodległości Izraela. Schemat powinien zawierać następujące elementy: „Jak jest?”, „Jak być powinno?”, „Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?” oraz „Możliwe rozwiązania”. Uczniowie w kilkuosobowych grupach (po cztery, pięć osób) prowadzą dyskusję między sobą i zapisują swoje spostrzeżenia oraz argumenty w odpowiednich miejscach schematu. Nauczyciel czuwa, aby dyskusja nie nabierała banalnego charakteru, a uczniowie nie prezentowali „fantastycznych” lub zbyt radykalnych propozycji.

  4. Przedstawienie przez wybranych uczniów rezultatów prac w grupach. Uczniowie wspólnie z nauczycielem dyskutują nad mocnymi i słabymi stronami zaproponowanych rozwiązań. Nauczyciel prosi chętnych lub wybranych uczniów, by uzupełnili schemat wyświetlony na tablicy interaktywnej i utworzyli klasową wersje metaplanu.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie wykonują ćwiczenia 5 i 7 z sekcji „Sprawdź się”. Wspólne rozwiązanie zadania na forum klasy.

  2. Nauczyciel prosi wybrane lub wskazane osoby o przedstawienie przebiegu konfliktu arabsko‑żydowskiego z punktu widzenia obu zwaśnionych stron.

  3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenie 8: „Do każdej fotografii zaproponuj minimum trzy pytania, które mogłyby się stać początkiem badań historycznych związanych z przedstawionymi na zdjęciach osobami i sytuacją, w jakiej się znalazły”.

Materiały pomocnicze:

P. Johnson, Historia świata od roku 1917 do lat 90‑tych, Warszawa 2016.

R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.

S.S. Montefiore, Jerozolima. Biografia, tłum, M. Antosiewicz, W. Jeżewski, Warszawa 2011.

Wskazówki metodyczne:

Mapa interaktywna może zostać wykorzystana jako materiał do analizy poprzedzającej lekcję. Może też służyć uczniom do przygotowania prezentacji dotyczącej sytuacji Palestyny po II wojnie światowej.

Uwagi dla nauczyciela:

W opisie zarówno Irgunu jak i Hgany znajduje się określenie „stosowała metody terrorystyczne”, które ma taki sam sens jak opisanie w ten sam sposób działań AK czy tzw. Żołnierzy Wyklętych. Warto to uświadomić uczniom.

Sprawdź się