Dla nauczyciela

Autor: Ewa Orlewicz

Przedmiot: Filozofia

Temat: Erystyka. Dowodzenie!

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
III. Pierwsze spory filozoficzne. Uczeń:
3) dostrzega w rozumowaniach eleatów zalążek procedury dowodzenia (Parmenides) oraz argumentacji typu reductio ad absurdum (paradoksy Zenona z Elei);
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kultura logiczna.
8. Argumentacja: dyskusja a wymiana poglądów, parlamentarne i logiczne kryteria rzetelnej dyskusji, nieuczciwe chwyty w dyskusji. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego przykładowa wymiana poglądów nie jest dyskusją;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • określa, czym jest erystyka;

  • porządkuje swoją wiedzę o szkole elejskiej;

  • analizuje metody argumentacji na przykładzie paradoksów Zenona;

  • wyjaśnia, na czym opiera się erystyczny sposób dowodzenia.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji. Prosi wybranego ucznia o przeczytanie pytania znajdującego się na początku sekcji „Przeczytaj” : Zastanów się, czy wiesz, czym jest erystyka. Rozważ, na czym polega różnica pomiędzy nią a dialogiem, retoryką czy sofistyką. Rozpoczęcie dyskusji na podstawie przeczytanego przed lekcją tekstu. Po zakończeniu dyskusji chętna/wybrana osoba przedstawia wnioski.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Prezentacja multimedialna”. Odczytanie polecenia do multimedium: Przeanalizuj poniższą prezentację. Zapoznaj się z czterema poradoksami Zenona. Rozważ, czy wydają ci się logiczne i spójne. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

  2. Nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia od 1 do 3. Następnie sprawdzają poprawność swoich odpowiedzi z wybraną parą uczniów.

  3. Prowadzący zajęcia przydziela każdej parze ćwiczenie 4, 5, 6 lub 7. Następnie prosi uczniów, żeby wykonali zadanie. Wyniki pracy prezentowane są na forum klasy. W razie potrzeby nauczyciel lub pozostali uczniowie poprawiają odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…

Praca domowa:

  1. Nauczyciel prosi uczniów, aby wykonali polecenie nr 2 z sekcji „Prezentacja multimedialna”.

Materiały pomocnicze:

  • Indrzejczak A., Nowak M., Metoda logiki. Dedukcja, Łódź 2017.

  • Witkowska‑Maksimczuk B., Elementy retoryki i erystyki w przykładach, Warszawa 2014.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja multimedialna” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.

Sprawdź się