Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Mahomet i powstanie islamu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia, jak Arabowie zmienili układ sił w Europie i na Bliskim Wschodzie;

• wyjaśnia, dlaczego islam tak szybko przyciągał nowych wiernych;

• porówna arabską ekspansję z podbojami państwa rzymskiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Mahomet i powstanie islamu”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat, cel zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie” oraz omawia plan lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? W ten sposób formułują oni obowiązujące ich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o prezentacji, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje, udziela też uczniom informacji zwrotnej dotyczącej zaprezentowanej pracy.

2. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel dzieli klasę na grupy do 4‑5 osób. Zapowiada, że za chwilę obejrzą film poświęcony powstaniu islamu i jego założeniom. Poleca, aby uczniowie wynotowywali najważniejsze ich zdaniem informacje. Uczniowie zapoznają się z nagraniem. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do polecenia nr 3 – przedstaw główne założenia islamu. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

3. W podobny sposób uczniowie pracują z drugim z filmów, analizując podboje arabskie. W grupach wykonują polecenie nr 4 (wyjaśniają, dlaczego islam tak szybko przyciągał nowych wiernych) oraz nr 5 (tłumaczą, dlaczego Arabom udało się stosunkowo szybko podbić tak wiele krajów, a także porównują ich ekspansję z podbojami państwa rzymskiego). Po ustalonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia słownie pracę uczniów, wskazują jej mocne i słabe strony.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Wiek V‑XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska‑Bondaruk, Warszawa 1997.

R. Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze, PWN, Warszawa 2012.

T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, PWN, Warszawa 1974.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Mapa interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy. Informacje zawarte w mapie i filmach mogą wykorzystać do przygotowania się do lekcji powtórkowej dotyczącej Bizancjum i świata islamu.