Dla nauczyciela
Autor: Tomasz Malinowski
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie, Wiedza o społeczeństwie 2022
Temat: Obrzędy przejścia
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
II. Różnorodność kulturowa. Uczeń:
8) wyjaśnia znaczenie obrzędów przejścia i wykazuje ich obecność w polskiej kulturze współczesnej;
9) wykazuje obecność tradycyjnej obrzędowości dorocznej w polskiej kulturze współczesnej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne:
Uczeń:
definiuje, czym jest rytuał;
wyjaśnia znaczenie rytuałów przejścia;
rozpoznaje obrzędy przejścia w praktykach społecznych i w polskiej kulturze współczesnej;
charakteryzuje rolę obrzędów dorocznych jako istotnej składowej kultury narodowej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
WebQuest;
śniegowa kula.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału, żeby w czasie zajęć móc aktywnie uczestniczyć w dyskusji i rozwiązywać zadania.
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja: nauczyciel zachęca uczniów do wypowiedzi na temat zagadnień opisanych w tekście otwierającym e‑materiał.
Przedstawienie tematu „Obrzędy przejścia” i celów zajęć.
Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują wyjaśnienie pojęcia rytuał. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa wersja wyjaśnienia. Chętna/wybrana osoba zapisuje propozycję na tablicy.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie spacerują po klasie i na umówiony sygnał szukają kogoś do pary, zadają i odpowiadają na pytania sformułowane podczas czytania tekstu.
Praca z animacją w grupach. W trakcie emisji materiału uczniowie wynotowują najistotniejsze informacje. Następnie dzielą się na kilka grup i wykonują ćwiczenie dołączone do materiału (w zasobach internetowych poszukują informacji na temat innych rytuałów przejścia – elementy WebQuestu).
Uczniowie zapoznają się z treścią schematu. Następnie prowadzą dyskusję na temat faz wybranych rytuałów cyklicznych. Chętna osoba formułuje wnioski..
Praca z w parach – wykonanie ćwiczeń nr 5–8 z sekcji Sprawdź się. Uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną parą i ustalają jedną wersję odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Chętne/wybrane osoby dokonują podsumowania zajęć ze swojego punktu widzenia.
Praca domowa:
Przygotuj kilka pytań dotyczących poruszanych na zajęciach zagadnień, których możesz się spodziewać na kartkówce.
Materiały pomocnicze:
Encyklopedia socjologii, Warszawa 1998.
B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.
Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Animacja + Schemat” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.