Autor: Tomasz Malinowski

Temat: Obrzędy przejścia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

II. Różnorodność kulturowa. Uczeń:

8) wyjaśnia znaczenie obrzędów przejścia i wykazuje ich obecność w polskiej kulturze współczesnej;

9) wykazuje obecność tradycyjnej obrzędowości dorocznej w polskiej kulturze współczesnej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje, czym jest rytuał;

• wyjaśnia znaczenie rytuałów przejścia;

• rozpoznaje obrzędy przejścia w praktykach społecznych i w polskiej kulturze współczesnej;

• charakteryzuje rolę obrzędów dorocznych jako istotnej składowej kultury narodowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• WebQuest;

• śniegowa kula.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału, żeby w czasie zajęć móc aktywnie uczestniczyć w dyskusji i rozwiązywać zadania.

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja: nauczyciel zachęca uczniów do wypowiedzi na temat zagadnień opisanych w tekście otwierającym e‑materiał.

2. Przedstawienie tematu „Obrzędy przejścia” i celów zajęć.

3. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują wyjaśnienie pojęcia rytuał. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa wersja wyjaśnienia. Chętna/wybrana osoba zapisuje propozycję na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie spacerują po klasie i na umówiony sygnał szukają kogoś do pary, zadają i odpowiadają na pytania sformułowane podczas czytania tekstu.

2. Praca z animacją w grupach. W trakcie emisji materiału uczniowie wynotowują najistotniejsze informacje. Następnie dzielą się na kilka grup i wykonują ćwiczenie dołączone do materiału (w zasobach internetowych poszukują informacji na temat innych rytuałów przejścia – elementy WebQuestu).

3. Uczniowie zapoznają się z treścią schematu. Następnie prowadzą dyskusję na temat faz wybranych rytuałów cyklicznych. Chętna osoba formułuje wnioski..

4. Praca z w parach – wykonanie ćwiczeń nr 5–8 z sekcji Sprawdź się. Uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną parą i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Chętne/wybrane osoby dokonują podsumowania zajęć ze swojego punktu widzenia.

Praca domowa:

1. Przygotuj kilka pytań dotyczących poruszanych na zajęciach zagadnień, których możesz się spodziewać na kartkówce.

Materiały pomocnicze:

• Encyklopedia socjologii, Warszawa 1998.

• B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

• Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Animacja + Schemat” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.