Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Mieliśmy poczucie misji. Ludzie Solidarności

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym był ruch Solidarności i jaką rolę odgrywał w społeczeństwie polskim lat 80. XX w.;

• omawia cele i zadania podejmowane przez działaczy w ramach oporu antykomunistycznego;

• przedstawia najważniejszych działaczy Solidarności;

• charakteryzuje rolę Lecha Wałęsy i Anny Walentynowicz w ruchu solidarnościowym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Mieliśmy poczucie misji. Ludzie Solidarności”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczeń 1 i 2 w sekcji „Sprawdź się”.

2. Nauczyciel prosi uczniów (mogą być ochotnicy lub wskazane osoby), aby przeprowadzili krótkie wywiady z rodzicami, dziadkami lub innymi członkami rodziny o postaciach Solidarności, które rozmówcy uważają za ważne. Mogą to być także osoby ważne dla miejscowości albo regionu, z którego pochodzą uczniowie. Uczniowie przeprowadzają wywiady i przygotowują na ich podstawie krótkie prezentacje.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel odczytuje wyświetlony na tablicy temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu w postaci pytań, na które uczniowie chcą uzyskać odpowiedź.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem i wykonali zadane ćwiczenie. Jeśli odpowiedzi uczniów bardzo się różnią lub ćwiczenie okazało się trudne, nauczyciel omawia je na forum.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi wybraną osobę, aby na podstawie przeczytanego e‑materiału przedstawiła znaczenie ruchu Solidarności i działania jego członków. Może zadawać uczniowi lub uczennicy pytania, np.: Czym zajmowali się członkowie Solidarności? Dlaczego ich działalność wiązała się z ryzykiem? W jaki sposób władze komunistyczne zwalczały opozycję i represjonowały działaczy solidarnościowych? Prowadzący może uzupełniać wypowiedź ucznia, jeśli uzna, że jest to potrzebne.

2. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją, a bazujących na wywiadach przeprowadzonych w ich otoczeniu. Prosi jedną lub dwie osoby (mogą być ochotnicy) o zaprezentowanie efektów swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, mogą zadawać pytania, a nauczyciel – uzupełniać informacje.

3. Praca z multimedium. Nauczyciel poleca, aby uczniowie dobrali się w czteroosobowe grupy i zapoznali z treścią prezentacji. Wskazana osoba odczytuje polecenie 1: „Wskaż różnice i podobieństwa między opisanymi działaczami Solidarności. Zwróć uwagę na ich wykształcenie, profil działalności, losy w latach 80. i po zmianach systemowych w Polsce, stosunek do idei porozumienia z władzą. Sformułuj na tej podstawie wnioski”, uczniowie wykonują je w grupach. Następnie reprezentant jednego zespołu przedstawia propozycję odpowiedzi na forum klasy, pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się” i poleca, aby uczniowie w parach wykonali ćwiczenia 5 i 6 (przygotowali treść pamiątkowych inskrypcji poświęconych Annie Walentynowicz oraz pytania do Lecha Wałęsy). Po ustalonym czasie wybrane pary przedstawiają swoje propozycje. Następuje wspólne ich omówienie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Prowadzący ocenia pracę uczniów podczas zajęć, w tym m.in. pracę w grupach.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie 3 dołączone do prezentacji: „Wybierz jednego działacza spośród przedstawionych w prezentacji multimedialnej i napisz o nim krótki tekst publicystyczny (np. artykuł do gazetki szkolnej), w którym podjąłbyś/podjęłabyś próbę zainteresowania tą osobą swoich rówieśników”.

2. (Dla uczniów chętnych) Obejrzyj filmy w sekcji „Film edukacyjny” i wykonaj dołączone do nich polecenia.

Materiały pomocnicze:

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–1991, PWN, Warszawa 1992

R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, PWN, Warszawa 2010.

https://www.polskieradio.pl/238,Sierpien-1980/4674,Ludzie-Solidarnosci

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z prezentacją multimedialną oraz filmami i na ich podstawie wykonać polecenie 3 (przygotować tekst o wybranej postaci). Wówczas prezentują wyniki swojej pracy na lekcji podczas fazy realizacyjnej.