Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Skład chemiczny wody morskiej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/klasa I

Podstawa programowa:

IV. Hydrosfera: zasoby wód na Ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce.
Uczeń: 2) przedstawia cechy fizykochemiczne wód morskich oraz dostrzega problem ich zanieczyszczenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje skład chemiczny wody morskiej,

• podaje główne sole, gazy oraz inne substancje występujące w wodzie morskiej,

• charakteryzuje przyrodnicze i gospodarcze znaczenie składników wody morskiej.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, burza mózgów, mapa myśli, metody operatywne (np. praca z audiobookiem)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, arkusze papieru, pisaki, diagramy kołowe wydrukowane z e‑materiału (ćwiczenie 1.)

Materiały pomocnicze:

L. K. Dawydow, A. A. Dmitrijewa, N. G. Konkina, Hydrologia ogólna, PWN Warszawa 1979, rozdział Oceany i morza.

St. i K. Szymborscy, Wszechocean, PW Wiedza Powszechna, Warszawa 1981.

B. J. Skinner, K. K. Turekian, Człowiek i ocean, PWN Warszawa 1979.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – pogadanka: Dlaczego woda w morzu jest słona? Czy ma inne charakterystyczne cechy?

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tabelą i wykresem (e‑materiał) przedstawiającymi pięć głównych soli stwierdzanych w próbkach wody morskiej.

• Uczniowie poszukują innych składników zawartych w wodzie morskiej – składniki chemiczne, biogeniczne i organiczne, gazy rozpuszczone w wodzie morskiej.

• Nauczyciel podając przykłady mórz o różnym zasoleniu (np. M. Bałtyckie i M. Czerwone) prosi uczniów, aby przedstawili przyczyny różnic w zasoleniu tych mórz. Następnie prosi o przygotowanie rozwiązania polecenia 2 z części „Przeczytaj”.

• Nauczyciel rozdaje uczniom diagramy kołowe (e‑materiał ćwiczenie 1.) z prośbą o pokolorowanie (zakreskowanie) tak, aby diagram przedstawiał procentowy udział soli morskich w objętości Wszechoceanu i wklejenie do zeszytu – część notatki z lekcji.

• Następnie nauczyciel inicjuje dyskusję na forum klasy na temat: Zanieczyszczenie wody morskiej związane z działalnością człowieka. Kieruje dyskusją tak, aby uczniowie poznali przykłady zanieczyszczeń (substancji) wprowadzanych do mórz i oceanów, które są związane z rozwojem przemysłu, rolnictwa, żeglugi, turystyki.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na 5‑6 osobowe grupy – każda grupa otrzymuje arkusz papieru i pisaki.

• Zadaniem uczniów jest opracowanie mapy myśli przedstawiającej możliwości wykorzystania składników wody morskiej w życiu i działalności gospodarczej człowieka

• Przed rozpoczęciem pracy nauczyciel prosi uczniów o wysłuchanie audiobooka zawartego w e‑materiale i wynotowanie potrzebnych informacji do tworzenia mapy myśli.

• Po wysłuchaniu audiobooka uczniowie w grupach przedyskutowują usłyszane wiadomości, wybierają potrzebne do mapy myśli, zastanawiają się nad formą i treścią pracy.

• Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela przedstawiciele poszczególnych grup omawiają swoją pracę na forum klasy.

• Nauczyciel czuwa nad prezentacjami, porównuje, w razie potrzeby uzupełnia.

• Po prezentacjach uczniowie wspólnie tworzą notatkę – zapisują wybrane przykłady wykorzystania składników wody morskiej przez człowieka.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami - ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie w dyskusję na forum i w pracę w grupach.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału - uczniowie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Korzystając z różnych źródeł informacji, przedstaw przykłady ukazujące wpływ wody morskiej (jej składników) na zdrowie człowieka.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• Fragmenty audiobooka można wykorzystać w toku lekcji dotyczącej środowiska przyrodniczego Bałtyku (zakres podstawowy XVI. 1).

• Fragmenty audiobooka można wykorzystać również na lekcji dotyczącej ochrony wód morskich i zagrożeń geo- i bioróżnorodności (zakres rozszerzony XVIII. 10).