Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Wpływ pogody i mikroklimatu na człowieka
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa:
III. Dynamika procesów atmosferycznych: pionowa budowa atmosfery, zjawiska i procesy w atmosferze, przestrzenne zróżnicowanie elementów klimatu, strefy klimatyczne i typy klimatów.
Uczeń:
na podstawie własnych obserwacji i innych źródeł informacji identyfikuje czynniki warunkujące mikroklimat miejsca, w którym zlokalizowana jest jego szkoła.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, podając przykłady, w jaki sposób warunki pogodowe wpływają na organizm człowieka,
charakteryzuje wpływ mikroklimatu wybranych zbiorowisk roślinnych i miasta na zdrowie człowieka,
oblicza maksymalny czas bezpiecznego opalania z wykorzystaniem kremu z filtrem o różnej wartości,
określa czynniki warunkujące mikroklimat miejsca, w którym jest zlokalizowana jego szkoła.
Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, metody operatywne (praca z tekstem e‑materiału, filmem edukacyjnym, analiza tabel i wykresów), mapa myśli
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca na forum klasy
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, 5 karteczek z nazwami wybranych zbiorowisk roślinnych i miasta (do losowania dla grup), arkusze papieru, pisaki
Materiały pomocnicze
T. Kozłowska‑Szczęsna, Wpływ środowiska atmosferycznego na zdrowie i samopoczucie człowieka, PAN IGiPZ, Warszawa 2004.
C. Koźmiński, B. Michalska, Ćwiczenia z bioklimatologii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2013.
D. Martyn, Klimaty kuli ziemskiej, PWN, Warszawa 1985.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Pogadanka na temat wpływu pogody na nasze samopoczucie i zdrowie – uczniowie podają przykłady.
Nauczyciel wprowadza pojęcie: meteoropata (meteopata), może wykorzystać tekst e‑materiału.
Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nawiązując do pogadanki wstępnej, nauczyciel przedstawia i razem z uczniami omawia schemat Elementy środowiska atmosferycznego mające wpływ na zdrowie człowieka; przedstawia główne grupy bodźców oddziałujących na człowieka (w tekście e‑materiału).
Wprowadzenie terminu mikroklimat. Uczniowie zapoznają się z filmem edukacyjnym. Możliwość dyskusji, wyjaśnień na forum klasy (jeżeli w filmie uczniów coś dodatkowo zainteresowało lub było coś dla nich niezrozumiałe). Następnie uczniowie wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału (1. Określ charakterystyczne cechy mikroklimatu miejskiego oraz występującego w lesie. 2. Na podstawie własnych obserwacji i innych źródeł informacji określ czynniki warunkujące mikroklimat miejsca, w którym zlokalizowana jest Twoja szkoła – praca w grupach). Prezentacja wyników pracy uczniów, nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi, w razie potrzeby uzupełnia.
Nauczyciel prosi uczniów o analizę schematu z e‑materiału: Możliwości pojawienia się wybranych dolegliwości chorobowych związanych z układem niskiego ciśnienia i przejściem frontów atmosferycznych.
Następnie uczniowie, pracując w parach, zapoznają się z tekstem e‑materiału Wpływ wybranych warunków pogodowych na zdrowie człowieka – Promieniowanie UV a bezpieczne opalanie.
Dyskusja na forum klasy, na jej koniec uczniowie indywidualnie obliczają maksymalny czas bezpiecznego opalania się z wykorzystaniem kremu z filtrem o różnej wartości (można wykorzystać jedno z ćwiczeń z części „Sprawdź się” – ćwiczenie 3 lub 4).
Nauczyciel wprowadza uczniów do pracy w grupach – dzieli uczniów na 5 grup, rozdaje arkusze papieru i pisaki, wyjaśnia zadania do wykonania przez poszczególne grupy do problemu W jaki sposób mikroklimat wybranych zbiorowisk roślinnych i miasta wpływa na samopoczucie i zdrowie człowieka?
Przedstawiciele grup losują wybrane zbiorowisko roślinne lub miasto; uczniowie w grupach tworzą mapę myśli przedstawiającą wpływ mikroklimatu (lasu liściastego, lasu iglastego, łąki, 2 x miasta) na zdrowie człowieka.
Po zakończeniu pracy grupy prezentują mapy myśli – na początek wpływ mikroklimatu lasu liściastego, lasu iglastego, łąki – podsumowanie na forum klasy.
Dwie grupy, które opracowały mapy myśli dla wpływu miasta, wieszają swoje prace obok siebie, każda grupa omawia swoją pracę, uczniowie szukają różnic, podobieństw (nawiązanie do miejskiej wyspy ciepła).
Nauczyciel ewentualnie uzupełnia wypowiedzi uczniów po każdej prezentacji.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami, ocenia pracę uczniów na lekcji.
Na zakończenie nauczyciel zadaje uczniom pytania: co było ciekawe, łatwe, trudne, jak wykorzystać można te wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?
Praca domowa
Korzystając z przedstawionej tabeli, podaj, które zbiorowiska roślinne są najkorzystniejsze do odwiedzania przez alergików i kiedy, a których powinni raczej unikać i kiedy. Wyjaśnij, dlaczego.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Film edukacyjny można wykorzystać podczas lekcji z zakresu podstawowego dotyczącej cech klimatu lokalnego, w tym klimatu miasta (dział III. 5. i 6.). Film edukacyjny można wykorzystać także na lekcji powtórzeniowej z działu III. (zakres podstawowy i rozszerzony) lub do samodzielnego utrwalenia wiadomości przez ucznia.