Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Piotr Mazur

Przedmiot: filozofia

Temat: Czy jest możliwa wiedza o wszystkich rzeczach? Pojęcie arché

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie klasy I liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Pojęcie filozofii. Uczeń:
2) wymienia i charakteryzuje ważniejsze dyscypliny filozofii: metafizyka (ontologia), epistemologia, etyka, filozofia przyrody, antropologia filozoficzna, teologia filozoficzna, filozofia piękna i sztuki (estetyka), filozofia polityki;
II. Pierwsze pytanie filozoficzne: co stanowi archē świata? Uczeń:
1) rozróżnia znaczenia słowa archē;
2) kojarzy imiona jońskich filozofów przyrody (Tales, Anaksymander, Anaksymenes) z przyjętymi przez nich zasadami (woda, bezkres, powietrze);
3) przedstawia koncepcję czterech żywiołów jako pierwszą próbę rozwiązania naukowego i filozoficznego problemu elementarności;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

  • Rozpoznasz warunki tworzenia wiedzy ogólnej.

  • Wyjaśnisz pochodzenie i treść pojęcia arché.

  • Porównasz różne interpretacje pojęcia arché.

  • Ocenisz znaczenie koncepcji arché dla wybranych wątków filozofii.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;

  • dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

  • identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa kierowana;

  • analiza i interpretacja tekstów;

  • metoda ćwiczeń przedmiotowych;

  • mapa myśli;

  • lego logos.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • klocki lego różnych kształtów.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

  1. Nauczyciel podaje temat i cele lekcji oraz wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

  2. Rozmowa kierowana. Nauczyciel pyta uczniów, co mogliby uznać za praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę rządzącą światem. Omówienie propozycji uczniów.

Faza realizacyjna

  1. Praca z treścią e‑materiału metodą lego logos. Uczniowie zapoznają się z treścią tekstu w sekcji „Przeczytaj”. Następnie, w zależności od liczebności klasy, w 2‑4-osobowych grupach układają konstrukcje z klocków lego, odzwierciedlające budowę i znaczenie przeczytanego tekstu. Następnie każda grupa prezentuje swoją konstrukcję, przedstawiając jednocześnie sposób odczytania tekstu. Porównanie konstrukcji i omówienie interpretacji uczniów. Wyłonienie pytań i udzielenie odpowiedzi.

  2. Praca z zestawem ćwiczeń. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”. Preferowane zadania do wykonania na lekcji: 1‑6.

  3. Praca z multimedium. Uczniowie dokonują podsumowania wiedzy, wykorzystując mechanizm mapy myśli w multimedium.

Faza podsumowująca

  1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie podsumowujące, odwołując się do tematu lekcji: Czy jest możliwa wiedza o wszystkich rzeczach?

  2. Lekcję podsumowuje chętny uczeń oraz nauczyciel.

Praca domowa

(do wyboru)

  1. Ćwiczenia 7 i 8 w e‑materiale.

  2. Polecenie 2 w sekcji „Mapa myśli”.

Materiały pomocnicze:

  • Wit Jaworski, W kręgu przedsokratyków: Anaksymander, Heraklit, Ksenofanes, Parmenides, Empedokles, Anaksagoras, Kraków 1992.

  • Bogdan Kupis, Presokratycy: Anaksymander, Anaksymenes, w: „Meander” 2001, nr 3/4, s. 231‑237. 

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może wykorzystać mechanizm mapy myśli do podsumowania lekcji.

Sprawdź się