Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Anna Daniewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Dlaczego litowce są bardzo reaktywne?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

3) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne metali grup 1 i 2.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • opisuje sposób przechowywania litowców;

  • wyjaśnia przyczyny reaktywności litowców;

  • przedstawia, w jaki sposób zmienia się reaktywność litowców w grupie;

  • porównuje odpowiednie właściwości litowców i przedstawia zależności pomiędzy tymi właściwościami a reaktywnością litowców.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja dydaktyczna;

  • burza mózgów;

  • technika zdań podsumowujących;

  • metoda Philips 66;

  • wirtualne laboratorium;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • analiza materiału źródłowego.

Formy pracy:

  • praca zbiorowa;

  • praca w parach;

  • praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • rzutnik multimedialny;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • podręczniki.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom przykładowe pytania, zaciekawiając tematem: Czy wiecie, że ze względu na dużą reaktywność litowce nie występują w przyrodzie w stanie wolnym? Czy wiecie, że wrzucenie próbki cezu do wanny z wodą powoduje jej rozsadzenie? Czy wiecie, że litowce wykazują najwyższą reaktywność wśród metali?

  2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia reaktywności. Efektem powinna być wypracowana przez uczniów definicja reaktywności.

  3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na sześć grup, rozdaje arkusze papieru A4/3, mazaki. Wyjaśnia, że uczniowie będą pracowali metodą Philips 66. Każda grupa ma sześć minut, aby wymyślić przyczyny reaktywności litowców. W tym celu uczniowie mogą korzystać z wszelkich dostępnych źródeł informacji. Każdy zespół wyłania spośród siebie lidera, który będzie przedstawiał wyniki pracy na forum klasy.

  2. Po upływie sześciu minut liderzy przedstawiają rezultaty pracy swoich grup na forum klasy. Wszyscy uczniowie mogą komentować propozycje zespołów, dopytując o kwestie nieprecyzyjne i niezrozumiałe.

  3. Po prezentacji rozwiązań i dyskusji na forum klasy, każda grupa ponownie podejmuje pracę w celu udoskonalenia propozycji, pomysłów. Po upływie kolejnych sześciu minut następuje ponowna prezentacja pomysłów na forum klasy.

  4. Wirtualne laboratorium „Dlaczego litowce są bardzo reaktywne?” – praca w parach. Uczniowie mają dostęp do komputerów, na których można odtworzyć e‑materiał. Uczestnicy zajęć mają za zadanie zbadanie i opisanie jak największej liczby właściwości fizykochemicznych litowców (możliwych do zbadania w wirtualnym laboratorium). Następnie uczniowie samodzielnie wykonują polecenia do medium bazowego.

  5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Przykładowe pytanie skierowane do uczniów:

  • Co to jest reaktywność pierwiastków chemicznych?

  • Jakie są przyczyny reaktywności litowców?

  • Jak zmienia się reaktywność litowców w obrębie grupy?

  1. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

  • Przypomniałem/łam sobie, że ...

  • Czego dziś się nauczyłem/łam ...

  • Co było dla mnie łatwe ...

  • Co sprawiło mi trudność ...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wirtualne laboratorium może być wykorzystane przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego.

Materiały pomocnicze:

  1. Polecenie podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Co to jest reaktywność pierwiastków chemicznych?

  • Jakie są przyczyny reaktywności litowców?

  • Jak zmienia się reaktywność litowców w obrębie grupy?

  1. Nauczyciel przygotowuje:

  • arkusze papieru A4/3, mazaki.

Sprawdź się