Scenariusz zajęć

Autor: Daria Szeliga, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: Chemia

Temat: Podobieństwa i różnice w budowie i właściwościach skrobi i celulozy – zajęcia laboratoryjne

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XX: Cukry. Uczeń:

9) porównuje budowę cząsteczek i właściwości skrobi i celulozy.

Zakres rozszerzony

XX: Cukry. Uczeń:

9) porównuje budowę cząsteczek i właściwości skrobi i celulozy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje manualne w zakresie przeprowadzania doświadczenia chemicznego;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne

Uczeń:

• bada właściwości fizyczne skrobi i celulozy;

• bada właściwości redukujące skrobi i celulozy;

• przeprowadza hydrolizę skrobi oraz celulozy i bada właściwości ich produktów (poziom rozszerzony);

• przeprowadza reakcję charakterystyczną na wykrycie skrobi.

Strategia nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• eksperyment chemiczny;

• mapa pojęciowa;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• tablica interaktywna/tablica i kreda;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny.

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje przykładowe pytanie: co ma wspólnego kartka papieru z dżinsami albo kisiel z ziemniakiem?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół wyrażenia – podobieństwa między skrobią a celulozą.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i rozdaje karty pracy z instrukcjami wykonania poszczególnych doświadczeń. Każda grupa wykonuje po kolei wszystkie doświadczenia zaproponowane w karcie pracy. Prowadzący zajęcia rozdaje uczniom odpowiedni sprzęt i szkło laboratoryjne oraz odczynniki chemiczne. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów i wspiera ich.            Uczniowie zapisują obserwacje i wnioski w kartach pracy. Po części laboratoryjnej liderzy grup prezentują efekty pracy. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną uczniów.

2. Uczniowie w parach pracują nad mapą pojęciową w medium bazowym i wykonują polecenie 1.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania:  Jaka jest różnica w budowie między skrobią a celulozą? Jakie mają podobieństwa i różnice we właściwościach fizycznych skrobia i celuloza? Czy skrobia i celuloza ulegają hydrolizie? Jak zachowują się skrobia i celuloza w próbie Trommera? Na czym polega próba jodowa?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłem/łam...

• Co sprawiało mi trudności...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa pojęciowa może być wykorzystana przez uczniów jako podsumowanie zajęć i podczas lekcji powtórzeniowej.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach): Jaka jest różnica w budowie między skrobią a celulozą? Jakie mają podobieństwa i różnice we właściwościach fizycznych skrobia i celuloza? Czy skrobia i celuloza ulegają hydrolizie? Jak zachowują się skrobia i celuloza w próbie Trommera? Na czym polega próba jodowa?

2. Karty pracy ucznia i instrukcje wykonania doświadczeń: