Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Daria Szeliga, Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: Chemia
Temat: Podobieństwa i różnice w budowie i właściwościach skrobi i celulozy – zajęcia laboratoryjne
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
XX: Cukry. Uczeń:
9) porównuje budowę cząsteczek i właściwości skrobi i celulozy.
Zakres rozszerzony
XX: Cukry. Uczeń:
9) porównuje budowę cząsteczek i właściwości skrobi i celulozy.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje manualne w zakresie przeprowadzania doświadczenia chemicznego;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne
Uczeń:
bada właściwości fizyczne skrobi i celulozy;
bada właściwości redukujące skrobi i celulozy;
przeprowadza hydrolizę skrobi oraz celulozy i bada właściwości ich produktów (poziom rozszerzony);
przeprowadza reakcję charakterystyczną na wykrycie skrobi.
Strategia nauczania:
asocjacyjna;
problemowa.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
dyskusja dydaktyczna;
ćwiczenia uczniowskie;
analiza materiału źródłowego;
eksperyment chemiczny;
mapa pojęciowa;
technika zdań podsumowujących.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;
tablica interaktywna/tablica i kreda;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
rzutnik multimedialny.
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje przykładowe pytanie: co ma wspólnego kartka papieru z dżinsami albo kisiel z ziemniakiem?
Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół wyrażenia – podobieństwa między skrobią a celulozą.
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i rozdaje karty pracy z instrukcjami wykonania poszczególnych doświadczeń. Każda grupa wykonuje po kolei wszystkie doświadczenia zaproponowane w karcie pracy. Prowadzący zajęcia rozdaje uczniom odpowiedni sprzęt i szkło laboratoryjne oraz odczynniki chemiczne. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów i wspiera ich. Uczniowie zapisują obserwacje i wnioski w kartach pracy. Po części laboratoryjnej liderzy grup prezentują efekty pracy. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną uczniów.
Uczniowie w parach pracują nad mapą pojęciową w medium bazowym i wykonują polecenie 1.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Jaka jest różnica w budowie między skrobią a celulozą? Jakie mają podobieństwa i różnice we właściwościach fizycznych skrobia i celuloza? Czy skrobia i celuloza ulegają hydrolizie? Jak zachowują się skrobia i celuloza w próbie Trommera? Na czym polega próba jodowa?
Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:
Przypomniałem/łam sobie, że...
Co było dla mnie łatwe...
Czego się nauczyłem/łam...
Co sprawiało mi trudności...
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Mapa pojęciowa może być wykorzystana przez uczniów jako podsumowanie zajęć i podczas lekcji powtórzeniowej.
Materiały pomocnicze:
Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach): Jaka jest różnica w budowie między skrobią a celulozą? Jakie mają podobieństwa i różnice we właściwościach fizycznych skrobia i celuloza? Czy skrobia i celuloza ulegają hydrolizie? Jak zachowują się skrobia i celuloza w próbie Trommera? Na czym polega próba jodowa?
Karty pracy ucznia i instrukcje wykonania doświadczeń: