Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Wieloznaczna moralność?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Poznasz pojęcie moralności.

• Poznasz kryteria wyodrębniania norm moralnych usystematyzowane przez I. Lazari‑Pawłowską.

• Poćwiczysz analizę tekstu filozoficznego, tekstu kultury oraz wypowiedzi potocznych ze względu na obecne w nich rozumienie moralności oraz kryteriów norm moralnych.

Cele operacyjne. Uczeń:

• definiuje moralność;

• wskazuje kryteria rozpoznawania i uznawania norm moralnych: kryterium psychologiczne, socjologiczne, systemowe, treściowe, treściowe zrelatywizowane;

• dokonuje analizy fragmentów tekstów źródłowych: I. Lazari‑Pawłowska, O pojęciu moralności; I. Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności; J. Wojtysiak, Filozofia i życie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Wieloznaczna moralność?”. Prosi uczestników zajęć o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

2. Uczniowie mają za zadanie obserwować debatę publiczną, w tym wypowiedzi polityków prezentowane w mediach. Konieczne jest zapoznanie się przez uczniów z różnymi źródłami.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i wyświetla na tablicy temat i cele lekcji. Prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, po wyświetleniu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem. Jeśli większość uczniów nie przeczytała tekstu, nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną wprowadzającą w temat:
   - Co to znaczy, że możemy ocenić coś moralnie? 
   - Co to znaczy, że możemy coś uznać za dobre lub złe w sensie moralnym? 
   - Co to znaczy, że coś jest moralne?

Faza realizacyjna:

1. Śniegowa kula. Nauczyciel informuje uczniów, że będą poszukiwać odpowiedzi na pytania: Co jest problemem oceny moralnej? Co wpływa na zajęcie danego stanowiska? Jakie są argumenty za oceną moralną danego stanowiska? Uczniowie: 
   a. najpierw indywidualnie opracowują odpowiedź na zadane pytanie;
   b. potem łączą się w pary, porównują swoje propozycje i spisują na osobnej kartce listę swoich rozwiązań;
   c. następnie uczniowie gromadzą się w czwórkach i w podobny sposób konfrontują swoje stanowiska, a zebrane stanowiska piszą na nowej kartce;
   d. w dalszej części uczniowie połączą się w jeszcze liczniejsze grupy, aż wobec postawionego problemu wypowie się cała klasa. Wszystkie uzgodnione na forum całej klasy odpowiedzi wraz z argumentami zostają zapisane na tablicy. 
   Po wykonaniu zadania i ustaleniu wspólnie przez uczniów rozwiązania/odpowiedzi nauczyciel weryfikuje ją i w razie potrzeby uzupełnia.

2. Praca z multimedium. Uczniowie indywidualnie rozwiązują test. Nauczyciel może nagrodzić oceną bardzo dobrą ucznia, który jako pierwszy poda poprawne odpowiedzi.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia nr 1‑6. Weryfikacja odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie uczniowie indywidualnie wykonują ćw. 8.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólnie z uczniami poddaje refleksji proces dydaktyczny: czego się uczniowie nauczyli, czy osiągneli założone cele?

3. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Napisz rozprawkę argumentacyjną za i przeciw na temat: Ocena moralna prawa do aborcji.

Materiały pomocnicze:

• Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Warszawa 2010.

• Wychowanie–mądrość–kultura. Problemy współczesnego wychowania w perspektywie sokratejskiej, red. B. Jodłowska i M. Flanczewska‑Wolny, Kraków 2011.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Gra edukacyjna” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.