Autor: Anna Juwan

Temat: Papierosy tradycyjne i elektroniczne – podobieństwa i różnice

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz szkodliwy wpływ nikotyny na organizm człowieka.

• Porównasz skład dymu papierosów tradycyjnych i elektronicznych.

• Wyjaśnisz, czym są strumienie główny i boczny dymu papierosowego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z audiobookiem;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna;

• analiza tekstu źródłowego.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji, mówiąc, że palenie papierosów stanowi problem na świecie, i przytaczając statystyki zawarte w ciekawostce w sekcji „Przeczytaj” e‑materiału. Następnie pyta uczniów, czy wiedzą, jaki wpływ ma nikotyna na organizm człowieka. Wypowiadają się chętni uczniowie.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie zapoznają się z audiobookiem odtworzonym przez nauczyciela. Następnie wykonują polecenie nr 1, w którym mają za zadanie odpowiedzieć, czy korzystanie z papierosów elektronicznych jest bezpieczniejsze dla zdrowia niż palenie papierosów tradycyjnych, oraz polecenie nr 2, w którym mają za zadanie określić różnice między papierosem tradycyjnym a e‑papierosem. Wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi na forum klasy.

2. Mapa myśli. Uczniowie wykonują polecenie nr 3: tworzą mapę myśli porządkującą informacje na temat substancji zawartych w papierosach tradycyjnych.

3. Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Audiobook” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego – wyjaśnić, jaki wpływ na zdrowie ma palenie e‑papierosów) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

5. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, dlaczego dym papierosowy jest szkodliwy dla zdrowia), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Podczas wspólnych dyskusji rozwiązują zadanie, następnie łączą się z inną parą i kontynuują swoją dyskusję, uzasadniając swój wybór.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania:
   – Czym różni się strumień boczny i strumień główny dymu papierosowego?
   – Czy osoby w otoczeniu palacza e‑papierosa są narażeni na bierne palenie?

2. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 6 (w którym mają za zadanie opisać, jak można ograniczyć ryzyko biernego palenia) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

• Czogała J., Goniewicz M.Ł., Czubek A., Gołąbek K., Sobczak A., Wpływ palenia papierosów na wygląd, starzenie się i zmiany patologiczne skóry i błon śluzowych, „Przegląd lekarski” 2008, nr 65(10), s. 732–736.

• Kośmider L., Knysak J., Goniewicz M.Ł., Sobczak A., Elektroniczny papieros – bezpieczny substytut papierosa czy nowe zagrożenie?, „Przegląd Lekarski” 2012, nr 69(10), s. 1084–1089.

• Królikowski K., Domagała‑Kulawik J., E‑papieros: fakty i mity, doświadczenia własne, „Pneumonologia i Alergologia Polska” 2014, nr 81, s. 74–75.

• Kupis L., Krupienicz A., Metody oceny narażenia na dym tytoniowy, „Choroby Serca i Naczyń” 2013, nr 10(6), s. 322–326.

• Szkamruk K., Zięba K., Kosek‑Hoehne K., Wpływ metali ciężkich znajdujących się w dymie tytoniowym na organizm człowieka [w:] Nauki przyrodnicze i medyczne: żywienie, sport oraz zdrowie, red. Jerzy Bednarski i in., IPKIN, Lublin, 2018, s. 131–141.

• Zdrojewicz Z., Pypno D., Bugaj B., Burzyńska A., Elektroniczne papierosy: wpływ na zdrowie, nikotynowa terapia zastępcza, regulacje prawne, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2017, nr 13(1), s. 63–71.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium zamieszczonym w sekcji „Audiobook”, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.