Autor: Joanna Oparek

Temat: Wieczna kobiecość i siła panien z Wilka. Panny z Wilka, reż. Andrzej Wajda.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• scharakteryzuje panny z Wilka;

• zanalizuje relacje między bohaterkami a Wiktorem Rubenem;

• omówi dramaty panien z Wilka;

• wyjaśni, czym jest adaptacja i „twórcza zdrada” Andrzeja Wajdy.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie oglądają film Andrzeja Wajdy Panny z Wilka – film dostępny w internecie.

2. Nauczyciel zachęca uczniów do wyszukania w sieci opinii krytyków filmowych.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel prowadzi krótki wykład na temat potencjału filmowego twórczości Jarosława Iwaszkiewicza i spotkania pisarza z reżyserem Andrzejem Wajdą. Nauczyciel może dodać, że film Andrzeja Wajdy z 1970 roku Brzezina (pierwsza ekranizacja prozy Jarosława Iwaszkiewicza) jest uznawany za jeden z najważniejszych w dorobku reżysera. Zaznacza, że premiera Panien z Wilka odbyła się 4 września 1979 roku i została przychylnie przyjęta zarówno przez krytykę polską, jak i zagraniczną. Jury VI Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku uhonorowało Panny z Wilka nagrodą specjalną. Ekranizacja zdobyła nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.

2. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Audiobook”, następnie dobierają się w pary i wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi. Nauczyciel może zachęcić uczniów do dyskusji na temat „zdrady twórczej” i sensowności ustalania granic swobody w podejściu reżysera do tekstu w adaptacji.

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują indywidualnie lub w parach ćwiczenia 1‑4. Ćwiczenia 5 i 6 mogą przybrać charakter dyskusji moderowanej. Zadania 7, 8 i 9 uczniowie wykonują samodzielnie. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, inni uczniowie uzupełniają, a nauczyciel komentuje.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie – omówienie źródeł i manifestacji siły kobiet w ekranizacji opowiadania Iwaszkiewicza.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

3. Na zakończenie nauczyciel może zaproponować uczniom zainteresowanie się spektaklem Panny z Wilka Narodowego Teatru Starego w Krakowie. Spektakl ten stanowi rodzaj dyskusji z ekranizacją Wajdy.
   https://stary.pl/pl/repertuar/panny‑z-wilka/
   „Odwiedzający Wilko po 15 latach Wiktor przegląda się we własnych wspomnieniach i podejmuje próbę zrekonstruowania siebie samego. Spotkanie z kobietami z przeszłości konfrontuje go z pustką i jałowością własnej egzystencji, doświadczenie wojenne odebrało mu zdolność przeżywania uczuć. W spektaklu jednak, tytułowe panny – siostry z Wilka, nie są tylko fantazmatem kobiecości i projekcją bohatera, zyskują własny głos i tożsamość. Agnieszka Glińska z Martą Konarzewską świadomie zawłaszczają Iwaszkiewiczowską narrację i oddają pole kobiecym bohaterkom opowiadania. Na Wiktora patrzymy ich oczyma, dowiadujemy się również, w jaki sposób czas, który upłynął, zmienił je same. Gdzie zaczyna się i kończy życie? Kiedy o sobie decydujemy? Czym jest osobista wolność i nasze życiowe wybory? – Spektakl Agnieszki Glińskiej łączy tkankę opowiadania Iwaszkiewicza z kontekstem tych pytań dziś”.
   Być może Jarosław Iwaszkiewicz byłby zdziwiony adaptacją swojego pięknego opowiadania w Starym Teatrze w Krakowie. Ale o tym możemy tylko przypuszczać. Pewne jest, że „Panny z Wilka” w reżyserii Agnieszki Glińskiej to bardzo ciekawa interpretacja tej prozy i świetny spektakl.
   Wojciech Majcherek, onet.pl

Praca domowa:

1. Napisz dwie wersje opowiadania na temat dowolnego zdarzenia, w którym biorą udział kobieta i mężczyzna. W narracji pierwszoosobowej przedstaw najpierw punkt widzenia mężczyzny, a następnie punkt widzenia kobiety.

Materiały pomocnicze:

• Tadeusz Lubelski (red.), Od Mickiewicza do Masłowskiej. Adaptacje literatury polskiej, Kraków 2014.

• Wojciech Strokowski, Polonista polimedialny, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.