Dla nauczyciela
Autor: Piotr Mazur
Przedmiot: filozofia
Temat: Mesjanizm w literaturze
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne:
Uczeń:
definiuje, czym jest mesjanizm;
porównuje koncepcje mesjaniczne głównych przedstawicieli polskiego romantyzmu;
analizuje fragmenty Ojcze nasz Augusta Cieszkowskiego i porównuje jego poglądy z doktryną Hegla;
uzasadnia znaczenie idei misji i mesjasza w romantyzmie polskim.
Strategie nauczania:
lekcja odwrócona.
Metody i techniki nauczania:
analiza i interpretacja tekstów;
metoda ćwiczeń przedmiotowych;
dyskusja;
audiobook.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w emateriale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
Nauczyciel na tydzień przed lekcją dzieli klasę na trzy grupy. Każda grupa losuje jednego z przedstawicieli polskiego mesjanizmu: Józefa Marię Hoene‑Wrońskiego, Augusta Cieszkowskiego, Andrzeja Towiańskiego. Uczniowie samodzielnie ustalają plan pracy w swojej grupie – zadania do realizacji, podział czynności do wykonania między jej członków i formy realizacji. Uczniowie przed lekcją zapoznają się z treściami multimedialnych zasobów i materiałami przygotowanymi przez nauczyciela (filmy, animacje, artykuły, prezentacje, materiały dźwiękowe, ciekawe strony internetowe, aplikacje, książki naukowe i popularnonaukowe itp.).
Faza wstępna
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Rozmowa kierowana. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na różne nurty filozoficzno- religijne i zadaje uczniom pytanie: co to jest mesjanizm? Uczniowie powinni znać ideę mesjanizmu z lekcji języka polskiego lub historii. Zapisanie propozycji uczniów na tablicy.
Faza realizacyjna
Uczniowie prezentują biografie i poglądy przedstawicieli polskiego mesjanizmu.
Zebranie i uporządkowanie wiadomości przez nauczyciela.
Praca w grupach: wysłuchanie audiobooka. Uczniowie w trzech grupach porównują podstawowe idee mesjanizmu Cieszkowskiego z koncepcjami pozostałych mesjanistów i z filozofią Hegla. Następnie formułują odpowiedź na pytanie: na ile przepowiednie Cieszkowskiego są aktualne współcześnie?
Prezentacja efektów pracy poszczególnych grup.
Nauczyciel rozpoczyna rozmowę kierowaną na temat: Polska Chrystusem Europy, Polska Winkelriedem narodów – jakie jest znaczenie i symbolika tych pojęć? W jakich sytuacjach historycznych się pojawiają?
Faza podsumowująca
Nauczyciel zadaje uczniom pytania podsumowujące, np.
Jakie są cechy polskiego mesjanizmu?
Dlaczego idee mesjaniczne zyskiwały na popularności w kręgach polskiej emigracji?
Praca domowa:
Napisz esej na temat polskiego mesjanizmu w twórczości wybranego pisarza (Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński).
Materiały pomocnicze:
Jacek Bartyzel, Ostateczny cel ludzkości, progresywnie wydedukowany: rzecz o mesjanizmie Józefa Marii Hoene-Wrońskiego, w: „Teologia Polityczna” 2006/2007, nr 4, s. 243‑261.
Lucyna Wiśniewska‑Rutkowska, Mesjanizm Augusta Cieszkowskiego, w: „Parerga” 2005, t. 1, s. 5‑20.
Mirosław A. Michalski, Andrzeja Towiańskiego mesjanizm polski, w: „Parerga” 2007, t. 2, s. 189‑196.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z treścią audiobooka przed lekcją, a na zajęcia przychodzą ze swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi podstawowych idei mesjanizmu Cieszkowskiego.