Autor: Piotr Mazur

Przedmiot: filozofia

Temat: Mesjanizm w literaturze

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje, czym jest mesjanizm;

• porównuje koncepcje mesjaniczne głównych przedstawicieli polskiego romantyzmu;

• analizuje fragmenty Ojcze nasz Augusta Cieszkowskiego i porównuje jego poglądy z doktryną Hegla;

• uzasadnia znaczenie idei misji i mesjasza w romantyzmie polskim.

Strategie nauczania:

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• analiza i interpretacja tekstów;

• metoda ćwiczeń przedmiotowych;

• dyskusja;

• audiobook.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w emateriale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Nauczyciel na tydzień przed lekcją dzieli klasę na trzy grupy. Każda grupa losuje jednego z przedstawicieli polskiego mesjanizmu: Józefa Marię Hoene‑Wrońskiego, Augusta Cieszkowskiego, Andrzeja Towiańskiego. Uczniowie samodzielnie ustalają plan pracy w swojej grupie – zadania do realizacji, podział czynności do wykonania między jej członków i formy realizacji. Uczniowie przed lekcją zapoznają się z treściami multimedialnych zasobów i materiałami przygotowanymi przez nauczyciela (filmy, animacje, artykuły, prezentacje, materiały dźwiękowe, ciekawe strony internetowe, aplikacje, książki naukowe i popularnonaukowe itp.).

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Rozmowa kierowana. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na różne nurty filozoficzno- religijne i zadaje uczniom pytanie: co to jest mesjanizm? Uczniowie powinni znać ideę mesjanizmu z lekcji języka polskiego lub historii. Zapisanie propozycji uczniów na tablicy.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie prezentują biografie i poglądy przedstawicieli polskiego mesjanizmu.

2. Zebranie i uporządkowanie wiadomości przez nauczyciela.

3. Praca w grupach: wysłuchanie audiobooka. Uczniowie w trzech grupach porównują podstawowe idee mesjanizmu Cieszkowskiego z koncepcjami pozostałych mesjanistów i z filozofią Hegla. Następnie formułują odpowiedź na pytanie: na ile przepowiednie Cieszkowskiego są aktualne współcześnie?

4. Prezentacja efektów pracy poszczególnych grup.

5. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę kierowaną na temat: Polska Chrystusem Europy, Polska Winkelriedem narodów – jakie jest znaczenie i symbolika tych pojęć? W jakich sytuacjach historycznych się pojawiają?

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytania podsumowujące, np.

• Jakie są cechy polskiego mesjanizmu?

• Dlaczego idee mesjaniczne zyskiwały na popularności w kręgach polskiej emigracji?

Praca domowa:

Napisz esej na temat polskiego mesjanizmu w twórczości wybranego pisarza (Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński).

Materiały pomocnicze:

• Jacek Bartyzel, Ostateczny cel ludzkości, progresywnie wydedukowany: rzecz o mesjanizmie Józefa Marii Hoene-Wrońskiego, w: „Teologia Polityczna” 2006/2007, nr 4, s. 243‑261.

• Lucyna Wiśniewska‑Rutkowska, Mesjanizm Augusta Cieszkowskiego, w: „Parerga” 2005, t. 1, s. 5‑20.

• Mirosław A. Michalski, Andrzeja Towiańskiego mesjanizm polski, w: „Parerga” 2007, t. 2, s. 189‑196. 

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie zapoznają się z treścią audiobooka przed lekcją, a na zajęcia przychodzą ze swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi podstawowych idei mesjanizmu Cieszkowskiego.