Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Słownik filozoficzny. Fryderyk Nietzsche. Część druga: wpływ i recepcja

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Dowiesz się, jak odbierana była filozofia Nietzschego w jego czasach i w wieku XX, i jak oceniana jest obecnie.

• Ocenisz znaczenie myśli Nietzschego dla rozwoju polskiej i europejskiej kultury.

• Przeanalizujesz, jakie aspekty filozofii Nietzschego są interesujące dla myślicieli postmodernizmu.

Cele operacyjne. Uczeń:

• ocenia odbiór filozofii Nietzschego na przestrzeni wieków;

• pojmuje znaczenie myśli Nietzschego dla rozwoju polskiej i europejskiej kultury;

• analizuje, które aspekty filozofii Nietzschego są interesujące dla myślicieli postmodernizmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli;

• burza mózgów;

• audiobook;

• prezentacja multimedialna;

• esej filozoficzny.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Przed lekcją nauczyciel udostępnia uczniom na platformie materiał „Słownik filozoficzny. Fryderyk Nietzsche. Część druga: wpływ i recepcja”. Uczniowie mają za zadanie przygotować odpowiedzi na pytania zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Prezentacja multimedialna”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza ich odpowiedzi na pytania w sekcji „Przeczytaj”. Czyta na głos wybrane z nich. Następnie na podstawie odpowiedzi uczniów inicjuje dyskusję, zadając pytanie: Jak oceniano filozofię Nietzschego w wieku XX? Czy jego filozofia przetrwała próbę czasu?

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło związane z tematem zajęć: Odbiór filozofii Nietzschego w Polsce i na świecie. Jakie były jego inspiracje? Uczniowie podają swoje pomysły, a wyznaczony moderator zapisuje je na tablicy w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisany problem. Po zapisaniu propozycji uczniowie samodzielnie je weryfikują. Następnie nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, jeśli jest to konieczne.

2. Praca z multimedium nr 1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każdej z nich zadaje do opracowania części pytań do multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna”. Zespoły pracują według ustalonego porządku:
   — grupa 1: Pytanie 1
   — grupa 2: Pytanie 2
   — grupa 3: Pytanie 3
   — grupa 4: Pytanie 4.
   Uczniowie przygotowują krótkie wystąpienia z syntezą przydzielonego materiału oraz odpowiedziami na zadane pytania. Po wyznaczonym czasie zespoły prezentują efekty swojej pracy.

3. Praca z tekstem źródłowym. Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym w sekcji „Audiobook”. Odpowiedź na polecenie 1 do tekstu jest przygotowana na forum jako efekt wspólnej dyskusji.
   Burza mózgów. Jeśli starczy czasu, nauczyciel zadaje pytania z polecenia 2. Określa zasady pracy oraz podaje czas przeznaczony na realizację zadania. Wybrany uczeń przedstawia swoje pomysły, które następnie omawiane są na forum klasy.

4. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Audiobook”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie indywidualnie przygotowują propozycje rozwinięcia mapy myśli w sekcji „Przeczytaj”. Porównują swoje propozycje z wersją przygotowaną przed lekcją, dokonując autoewaluacji.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Napisz esej, który byłby rozwinięciem następującej myśli Nietzschego: Fanatyzm jest jedyną siłą woli, którą mogą osiągnąć także słabi i niepewni.

Materiały pomocnicze:

• Colli G., Po Nietzschem, przekład i wstęp S. Kasprzysiak, Kraków 1994.

• Baran B., Postnietzsche. Reaktywacja, Kraków 1997.

• Weiss T., Fryderyk Nietzsche w piśmiennictwie polskim lat 1890‑1914, Kraków 1961.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.