Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Robert Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak zmienia się aktywność fluorowców?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

11) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców;

12) projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg wykaże, że np. brom jest pierwiastkiem bardziej aktywnym niż jod, a mniej aktywnym niż chlor; pisze odpowiednie równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wymienia pierwiastki należące do fluorowców;

  • wyjaśnia, jak zmienia się aktywność fluorowców;

  • tłumaczy, dlaczego aktywność fluorowców zmienia się w grupie.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjno‑operacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja dydaktyczna;

  • gra edukacyjna;

  • analiza materiału źródłowego;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • tarcza strzelnicza.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, kreda/pisak;

  • rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

  2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Przypominają sobie właściwości fizykochemiczne halogenków.

  3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie analizują treści, zawarte w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj”, które dotyczą charakterystyki halogenków. Powrót do fazy wstępnej i uzupełnienie wypowiedzi uczniów.

  2. Nauczyciel przedstawia uczniom problem, który ma być przedyskutowany na lekcji: „Jakie czynniki wpływają na aktywność fluorowców?”. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, informuje, że będą pracować metodą dywanika pomysłów, omawia zasady pracy, określa czas pracy. Każda grupa otrzymuje arkusz papieru A3, na którym będą tworzyć dywanik pomysłów, mazaki i sklerotki. Uczniowie indywidualnie w grupach na karteczkach wypisują pomysły (jeden pomysł na sklerotce). Następnie, na dużych arkuszach „dywanikach”, uczniowie przyklejają karteczki ze swoimi pomysłami. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy. Po zakończeniu pracy, grupy zawieszają swoje dywaniki w widocznym miejscu. Prezenterzy przedstawiają pomysły swoich grup. Pozostali uczniowie mogą włączać się do dyskusji. Nauczyciel podsumowuje pracę grupową uczniów.

  3. Nauczyciel proponuje uczniom pracę samodzielną z medium – gra edukacyjna. Uczniowie zapoznają się z poleceniem i wykonują ćwiczenia.

  4. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Wykonują zadania. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel, w razie potrzeby, koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Ćwiczenia, których uczniowie nie zdążą wykonać podczas lekcji, mogą być zlecone do wykonania w ramach pracy domowej.

Faza podsumowująca:

  1. Tarcza strzelnicza. Celem tej metody jest bardzo szybkie uzyskanie informacji zwrotnej. Uczniowie na tarczy strzelniczej, zawieszonej w sali lekcyjnej, z użyciem cenek zaznaczają w skali od 0 do 10 swoje „strzały”. Koło można podzielić na części, w których oceniać można różne aspekty pracy, np. przydatność, atrakcyjność, stopień trudności materiału, zaangażowanie uczniów, zainteresowanie tematem, stopień opanowania zagadnienia, wynikający z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji, itp. Nauczyciel może odnieść się do tego ogólnie w ramach podsumowania.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra edukacyjna może być wykorzystana podczas lekcji do utrwalenia czynników wpływających na aktywność fluorowców. Uczniowie nieobecni na lekcji medium mogą wykorzystać do samokształcenia, aby uzupełnić luki kompetencyjne.

Materiały pomocnicze:

  1. Nauczyciel przygotowuje planszę z tarczą strzelniczą oraz cenki dla uczniów, arkusze papieru A3, mazaki, sklerotki, glutaki.

  2. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Jak zmienia się aktywność fluorowców?

  • Co wpływa na aktywność fluorowców?

Sprawdź się