Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Monika Piechowicz‑Kruk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Uwarunkowania występowania wód podziemnych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa:
IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior. Uczeń:
2) wyróżnia rodzaje wód podziemnych, w tym występujących w okolicy szkoły oraz wyjaśnia powstawanie źródeł.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia, czym są wody podziemne,
określa warunki występowania wód podziemnych.
Strategie nauczania: konektywizm
Metody nauczania: burza mózgów, miniwykład, pogadanka, gadająca ściana, JIGSAW, czyli uczenie się we współpracy
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, plenum
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy lub tablety, atlas, mapa świata, karta pracy
Materiały pomocnicze:
Bajkiewicz‑Grabowska E., Mikulski Z., Hydrologia ogólna, PWN, Warszawa 2011.
Dynowska I., Tlałka A., Hydrografia, PWN, Warszawa 1982.
Eagleson P.S., Hydrologia dynamiczna, PWN, Warszawa 1978.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel prosi uczniów, aby dobrali się w pary i wymienili się wiedzą na temat wód podziemnych – czym są i skąd się biorą. Następnie na plenum pary dzielą się informacjami, a nauczyciel zapisuje na tablicy te informacje. Uczniowie zapoznają się ze wstępem do e‑materiału, konfrontując zapisane notatki w parach. Następnie zgłaszają się i uzupełniają informacje na plenum.
Po pogadance nauczyciel podsumowuje zebrane informacje. Następnie przedstawia temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z tekstem „Przeczytaj”. Nauczyciel prosi uczniów, aby w parach zdefiniowali 3 pojęcia: aeracja, saturacja i porowatość skał. Wspólnie omawiają te pojęcia.
Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzyosobowe grupy tak, aby uczniowie mogli między sobą wymienić się opracowana wiedzą.
Uczniowie pracują zgodnie z zasadami metody JIGSAW. Każda grupa analizuje wylosowany jeden z trzech fragmentów tekstu znajdującego się w zakładce „Przeczytaj” i opracowuje jednej z trzech punktów karty pracy: 1) Pochodzenie wód podziemnych 2) Występowanie wód podziemnych, 3) Rodzaje wód podziemnych.
Każda grupa ma do dyspozycji treści materiału. Uczniowie mogą korzystać z grafiki interaktywnej w celu wskazania przykładów w analizie opracowywanych punktów w karcie pracy. Kartę pracy otrzymuje każdy uczeń i robi własne notatki na podstawie pracy w grupie.
Następnie uczniowie wymieniają się między grupami, a pozostawiony w każdej grupie ekspert przedstawia treści ze swojej grupy. Następuje tyle wymian uczniów, aby każdy uczeń mógł wykonać każde polecenie i omówić zagadnienie do tematu w każdej grupie i zapisać wnioski do tematu lekcji.
Po upływie wyznaczonego czasu na pracę nauczyciel prosi o przedstawienie na plenum wniosków sformułowanych przez uczniów oraz dokonuje podsumowania zebranych informacji. Wskazuje przykłady na grafice interaktywnej oraz stosuje elementy miniwykładu i ćwiczenia interaktywne na grafice do tematu.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału.
Omówienie wyników ćwiczeń. Nauczyciel pyta o ewentualne trudności i oczywistości w temacie, co było nową wiedzą dla uczniów. Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami.
Praca domowa
Wyjaśnij, dlaczego wody głębinowe mają niższą temperaturę od wód gruntowych.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas omawiania treści w zakładce „Przeczytaj” lub w temacie „Kryteria podziału i rodzaje wód podziemnych”.