Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Zasady prawa

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Prawo w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

1) wyjaśnia, czym różnią się normy prawne od innych typów norm; wymienia podstawowe zasady prawa (prawo nie działa wstecz, domniemanie niewinności, nie ma winy bez prawa, nieznajomość prawa szkodzi) i wyjaśnia konsekwencje ich łamania.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje cechy systemu prawa kontynentalnego;

• odróżnia normę prawną od innych typów norm;

• definiuje podstawowe zasady prawa;

• rozumie, jakie są konsekwencje łamania norm prawnych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem grafiki interaktywnej „Budowa normy prawnej”;

• mapa myśli.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Uczniowie zapoznają się z systemem prawa obowiązującym w Rzeczypospolitej Polskiej – systemem prawa stanowionego oraz zadaniami władzy ustawodawczej. Następnie zespół klasowy zostaje podzielony na grupy (4–5‑osobowe) – wyszukują one cechy systemu kontynentalnego w internecie.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie pozostają w grupach i przedstawiają krótko wyniki swoich poszukiwań. Są one zapisywane na tablicy (mapa myśli).

2. Po fazie twórczej następuje weryfikacja propozycji. Jeśli klasa sama nie podała cech systemu kontynentalnego, nauczyciel naprowadza uczniów na te pojęcia.

3. Wprowadzenie pojęcia „norma społeczna” i jej rodzajów: normy prawnej, religijnej, moralnej, obyczajowej i zwyczajowej. Omówienie poszczególnych norm i ich charakterystyka.

4. Przedstawienie funkcji, jakie pełnią normy społeczne w państwie.

5. Wprowadzenie pojęć „zasady prawa” i „paremia prawnicza”. Podanie podstawowych cech zasad prawa i wyjaśnienie związanych z tym paremii prawniczych.

6. Analiza konsekwencji, jakie grożą za łamanie zasad prawa. Burza mózgów – „Co grozi za łamanie norm formalnych i nieformalnych?”. Podsumowanie wiadomości o normach prawnych.

Faza podsumowująca

1. Praca ze schematem poświęconym budowie normy prawnej. Omówienie budowy normy prawnej – koncepcja trójelementowa, koncepcja dwuelementowa, koncepcja norm sprzężonych. Charakterystyka poszczególnych elementów każdej z koncepcji.

2. Rozwiązanie w parach ćwiczeń 5–8 z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z bloku ćwiczeń interaktywnych.

Materiały pomocnicze:

Leszek Leszczyński, Zasady prawa – założenia podstawowe, „Studia Iuridica Lublinensia”, vol. XXV, 1, 2016.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać schemat jako materiał pomocniczy w przygotowaniu się do lekcji powtórzeniowej lub jako materiał do prezentacji multimedialnej o normach prawnych.