Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Wartości będące fundamentem współczesnej demokracji

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

11) analizuje kwestię pojmowania równości, wolności i sprawiedliwości w różnych nurtach myśli politycznej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie „wartość demokratyczna”;

• charakteryzuje podstawowe wartości demokratyczne;

• analizuje wpływ wartości na kształtowanie się współczesnej demokracji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja;

• analiza materiałów źródłowych;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Podział klasy na cztery grupy. Każda z nich przygotowuje omówienie jednego z pojęć będących wartościami demokratycznymi.

Faza wstępna

1. Omówienie tematu i celów zajęć lekcyjnych.

2. Analiza stwierdzenia Normana Daviesa o demokracji: „Demokracja ma sama w sobie niewiele zalet: jest tak samo dobra lub tak samo zła, jak zasady ludzi, którzy ją uprawiają. W rękach ludzi liberalnych i tolerancyjnych przyniesie rządy tolerancyjne i liberalne; w rękach kanibali – rządy kanibali”. Uczniowie dyskutują, czy historyk ma rację. Następnie głosują przez podniesienie ręki.

Faza realizacyjna

1. Wspólne wyjaśnienie pojęcia „wartość demokratyczna” zostaje zapisane na tablicy jako część notatki z lekcji.

2. Przedstawienie przez poszczególne grupy przygotowanych prezentacji o wartościach demokratycznych:

• wolność;

• równość;

• sprawiedliwość;

• pluralizm.

3. Analiza schematu interaktywnego o wartościach demokratycznych w przykładach. Uczniowie zapoznają się z realizacją omówionych wcześniej wartości demokratycznych na konkretnych przykładach. Każdy może podać własne przykłady wartości demokratycznych i ich realizacji przygotowane w domu.

4. Przeanalizowanie, na czym polega sytuacja konfliktu wartości demokratycznych i dlaczego do niego dochodzi – dyskusja uczniów.

Faza podsumowująca

1. Podsumowanie: „Jaki jest wpływ wartości demokratycznych na samą demokrację i proces jej kształtowania się? Czy demokracja mogłaby istnieć bez wartości demokratycznych?” – burza mózgów. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów. Chętne lub wybrane osoby przedstawiają wnioski.

2. Wykonanie ćwiczeń interaktywnych wskazanych przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Praca domowa:

Wykonanie ćwiczeń, których uczniowie nie zdążyli zrobić w czasie zajęć.

Materiały pomocnicze:

Jacek Żakowski, Czy wolność staje się dla nas ciężarem?, polityka.pl.

Witold Repetowicz, Wolność na świecie 2019, tvp.info.

Jarosław Wichura, Wolność słowa jako fundament państw demokratycznych a jej wielopłaszczyznowy charakter, „Pisma Humanistyczne”, nr 12.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa i schemat mogą zostać wykorzystane do przygotowania prezentacji multimedialnej na temat demokracji lub do lekcji powtórzeniowej i sprawdzianu wiadomości o demokracji.