SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Skutki ruchów masowych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna

1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce

1. Prowadzenie obserwacji i pomiarów w terenie, opracowanie i prezentacja wyników, analizowanie pozyskanych danych oraz formułowanie wniosków na ich podstawie.

4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda – człowiek – gospodarka.

III. Kształtowanie postaw

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

Treści nauczania

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

6) wykazuje wpływ czynników przyrodniczych i działalności człowieka na grawitacyjne ruchy masowe i podaje sposoby zapobiegania im oraz minimalizowania ich następstw.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• dowiaduje się, od czego zależy intensywność ruchów masowych i jakie są ich skutki.

• potrafi wskazać zagrożenia dla przyrody i człowieka związane z ruchami masowymi.

• poznaje klęski żywiołowe, które są konsekwencją ruchów masowych.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

Klimaszewski M., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

Mizerski W., Geologia dynamiczna dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć poprzez krótkie omówienie/przypomnienie informacji dotyczących ruchów masowych.

Faza realizacyjna

• Prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‑materiału.

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu edukacyjnego z e‑materiału, a następnie przeanalizowanie grafiki interaktywnej oraz wykonanie poleceń.

• Wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego, w którym specjalista z zakresu geologii wyjaśnia najważniejsze zagadnienia związane ze skutkami ruchów masowych; w trakcie projekcji filmu uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela).

• Pytania kontrolne nauczyciela po zakończeniu wyświetlania filmu, sprawdzające poprawność przyswojonych przez uczniów informacji.

• Kilkuminutowa praca uczniów polegająca na wykonaniu poleceń do filmu edukacyjnego, będąca sprawdzeniem rozumienia problemu i przyswojenia nowo zdobytej wiedzy; przedstawienie rezultatów na forum klasy przez wybranych uczniów; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi.

• Wyświetlenie na ekranie grafiki interaktywnej z e‑materiału, przedstawiającej niektóre procesy należące do ruchów masowych i powstające w ich wyniku formy; omówienie grafiki przez nauczyciela w interakcji z uczniami.

• Wykonanie przez uczniów polecenia 2 do grafiki i przedstawienie rezultatów na forum klasy przez wybranych uczniów; nauczyciel kontroluje poprawność wyników, zadaje pytania naprowadzające.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.

• Praca pisemna: Wskaż miejsca na świecie, gdzie wystąpiły klęski żywiołowe związane z ruchami masowymi. Wybierz jeden z przypadków i scharakteryzuj czynniki, które wywołały katastrofalne ruchy masowe. Określ ich skutki dla środowiska i człowieka.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarty w e‑materiale film edukacyjny i grafika interaktywna mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego procesów geologicznych (zakres rozszerzony: V). Materiały te będą także przydatne podczas innych lekcji dotyczących ruchów masowych, mogą zostać wykorzystane w czasie lekcji dotyczącej geozagrożeń (zakres rozszerzony: XVIII. 4).