Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Skutki ruchów masowych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna
1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.
2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce
1. Prowadzenie obserwacji i pomiarów w terenie, opracowanie i prezentacja wyników, analizowanie pozyskanych danych oraz formułowanie wniosków na ich podstawie.
4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda – człowiek – gospodarka.
III. Kształtowanie postaw
1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.
3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.
Treści nauczania
V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.
Uczeń:
6) wykazuje wpływ czynników przyrodniczych i działalności człowieka na grawitacyjne ruchy masowe i podaje sposoby zapobiegania im oraz minimalizowania ich następstw.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
dowiaduje się, od czego zależy intensywność ruchów masowych i jakie są ich skutki.
potrafi wskazać zagrożenia dla przyrody i człowieka związane z ruchami masowymi.
poznaje klęski żywiołowe, które są konsekwencją ruchów masowych.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE
Formy zajęć: praca indywidualna
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
Klimaszewski M., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Mizerski W., Geologia dynamiczna dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć poprzez krótkie omówienie/przypomnienie informacji dotyczących ruchów masowych.
Faza realizacyjna
Prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‑materiału.
Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu edukacyjnego z e‑materiału, a następnie przeanalizowanie grafiki interaktywnej oraz wykonanie poleceń.
Wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego, w którym specjalista z zakresu geologii wyjaśnia najważniejsze zagadnienia związane ze skutkami ruchów masowych; w trakcie projekcji filmu uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela).
Pytania kontrolne nauczyciela po zakończeniu wyświetlania filmu, sprawdzające poprawność przyswojonych przez uczniów informacji.
Kilkuminutowa praca uczniów polegająca na wykonaniu poleceń do filmu edukacyjnego, będąca sprawdzeniem rozumienia problemu i przyswojenia nowo zdobytej wiedzy; przedstawienie rezultatów na forum klasy przez wybranych uczniów; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi.
Wyświetlenie na ekranie grafiki interaktywnej z e‑materiału, przedstawiającej niektóre procesy należące do ruchów masowych i powstające w ich wyniku formy; omówienie grafiki przez nauczyciela w interakcji z uczniami.
Wykonanie przez uczniów polecenia 2 do grafiki i przedstawienie rezultatów na forum klasy przez wybranych uczniów; nauczyciel kontroluje poprawność wyników, zadaje pytania naprowadzające.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.
Praca pisemna: Wskaż miejsca na świecie, gdzie wystąpiły klęski żywiołowe związane z ruchami masowymi. Wybierz jeden z przypadków i scharakteryzuj czynniki, które wywołały katastrofalne ruchy masowe. Określ ich skutki dla środowiska i człowieka.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Zawarty w e‑materiale film edukacyjny i grafika interaktywna mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego procesów geologicznych (zakres rozszerzony: V). Materiały te będą także przydatne podczas innych lekcji dotyczących ruchów masowych, mogą zostać wykorzystane w czasie lekcji dotyczącej geozagrożeń (zakres rozszerzony: XVIII. 4).