Polecenie 1

Skorzystaj z dostępnych źródeł informacji i wskaż miejsca na świecie, gdzie wystąpiły klęski żywiołowe związane z ruchami masowymi. Określ, jakie czynniki wpłynęły na ich występowanie.

R18PeNgo1gcWW
(Uzupełnij).
R1238CgY0J23w1
Ilustracja przedstawia schemat podziału ruchów masowych. Wyróżniono sześć punktów: osuwanie, obrywanie, osiadanie, spełzywanie, spływanie, staczanie. Opisano: 1. Osuwanie. Zdjęcie wykonane z lotu ptaka przedstawia rozległy, pagórkowaty teren z zabudowaniami w kilku miejscach. Wzniesienie na pierwszym planie zdjęcia jest popękane i część się osunęła. W górnej części wzniesienia pęknięcie jest szerokie i głębokie. Wzniesienie na wierzchołku porasta trawa, zbocze gdzieniegdzie porastają drzewa. Osuwisko sięga budynków zlokalizowanych u podnóża wzniesienia. Zsuwanie się mas skalnych, zwietrzeliny lub osadów po stoku pod wpływem siły ciężkości. Prędkość osuwania wynosi od kilku cm/s do kilku m/s. Proces ten powoduje degradację objętych nimi terenów i zniszczenie posadowionych na ich obszarze obiektów budowlanych oraz infrastruktury (sieć drogowa, kanalizacyjna, linie telekomunikacyjne, elektryczne, gazociągi). Na terenach rolniczych zniszczeniu ulegają uprawy i pokrywa glebowa. Niekiedy osuwiska mogą zatamować bieg rzeki, powodując powstanie powodzi., 2. Obrywanie. Zdjęcie przedstawia drogę asfaltową biegnącą wzdłuż stromego zbocza. Na poboczu leży kilka dużych głazów. Gwałtowne oderwanie się mas skalnych od stromego, urwistego stoku na skutek zmniejszenia spoistości skały i naruszenia jego równowagi. Często przyjmuje formę lawiny kamiennej. Zachodzi zwykle niespodziewanie, w miejscach trudnych do wcześniejszego określenia. Na obszarach zamieszkanych przez człowieka stwarza zagrożenie przede wszystkim dla usytuowanych u podnóża stoku tras komunikacyjnych i budynków, podcinanie podstawy towarzyszące budowie dróg jest bowiem jednym z czynników zaburzających stabilność stoku., 3. Osiadanie. Na zdjęciu jest płaski teren porośnięty trawą. W centralnej części fotografii okrągły fragment terenu zapadł się. Zapadlisko tworzy zagłębienie poniżej poziomu terenu. Powolny ruch gruntu, w wyniku którego powierzchnia terenu ulega obniżeniu, tworząc nieckę. Przyczyną osiadania może być ciężar warstw nadległych, obiektu budowlanego lub nasypu/hałdy, obniżenie zwierciadła wód gruntowych albo usunięcie materiału niżej leżącego w wyniku procesów naturalnych (sufozja) i antropogenicznych (górnictwo). Skutki osiadania są wprost proporcjonalne do powierzchni objętej tym procesem. Gdy jest ona rozległa, powstaje zagrożenie dla zabudowy i infrastruktury (sieć drogowa, kanalizacyjna, linie telekomunikacyjne, elektryczne, gazociągi). Na terenach rolniczych zniszczeniu ulegają uprawy i pokrywa glebowa., 4. Spełzywanie. Zdjęcie ukazuje dolinę z okrągłym jeziorem górskim. Po prawej stronie jeziora jest strome zielone zbocze. Powierzchnia zbocza przypomina żebra, jest pofałdowana. Proces modelujący stoki, powszechnie zachodzący w klimacie umiarkowanym. Polega na wolnym pełznięciu, pod wpływem siły ciężkości, pokrywy darniowej i przypowierzchniowej warstwy zwietrzeliny. Prędkość spełzywania wynosi od 0,2 do 7,5 mm/rok. O spełzywaniu świadczą np. pomarszczone zadarnione powierzchnie stoku, wygięte pnie drzew (tzw. haki) oraz pochylone płoty i słupy; czasem powstają też pęknięcia w ścianach budynków, odkrycie korzeni, zasypywanie dróg w dolinach itp. Proces ten nie stwarza bezpośredniego zagrożenia dla życia człowieka., 5. Spływanie. Zdjęcie przedstawia pas masy ziemi osuniętej ze stromego zbocza. Zbocze porastają drzewa. Osunięta ziemia zasypała część domów zlokalizowanych u podnóża wzniesienia. Pozostałe domy, których jest dużo, nie ucierpiały. Szybkie przemieszczanie warstw upłynnionego gruntu pod wpływem siły ciężkości w dół stoku. Spływy często powstają po gwałtownych opadach lub intensywnych roztopach i mogą przyjmować różną formę, w zależności od transportowanego materiału. Gdy upłynniane są drobne, luźne ziarna, występuje spływ błotny. Jeżeli w półpłynnej masie transportowane są głównie kamienie i bloki skalne, występuje spływ gruzowy. W obu przypadkach jest to zjawisko bardzo groźne w skutkach na obszarach zamieszkanych. Masy błota i kamieni poruszają się z dużą prędkością, nawet 150 km/h, niszcząc zabudowania i infrastrukturę oraz stwarzając bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców. Całkowitemu zniszczeniu ulegają też uprawy rolne i warstwa gleby., 6. Toczenie się. Zdjęcie ukazuje stromą skalistą ścianę przypominającą fiord nad brzegiem morza. W skalnej ścianie można rozróżnić liczne warstwy. W dolnej części ściany gromadzi się drobny materiał skalny, przylegający do ściany. Gromadzący się materiał przybiera kształt trójkątów. Toczenie pojedynczych okruchów skalnych, kamieni i głazów po nachylonym stoku. Proces nie obejmuje dużych pokładów zwietrzeliny lub przypowierzchniowych mas skalnych. Materiał zwietrzelinowy transportowany jest z górnych części stoku ku podnóżom żlebami; u ich wylotów tworzą się usypiska zwane piargami. Skutki procesu staczania są dla człowieka mniejsze niż w przypadku innych ruchów masowych. Proces ten nie stwarza bezpośredniego zagrożenia dla życia człowieka.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Fotografie w panelach: commons.wikimedia.org.
Polecenie 2

Zidentyfikuj rodzaje ruchów masowych (spływanie, obrywanie, spełzywanie odpadanie) występujące w zaznaczonych miejscach na diagramie (A, B, C, D). Określ ich potencjalne skutki.

Zidentyfikuj rodzaje ruchów masowych (spływanie, obrywanie, spełzywanie odpadanie) występujące w zaznaczonych miejscach na diagramie (A, B, C, D). Zapoznaj się z jego opisem. Określ ich potencjalne skutki.

Ry1AOtQ8PsTk3
Ruchy masowe w zależności od uwilgocenia i nachylenia stoku
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R18PeNgo1gcWW
(Uzupełnij).