Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Z dziejów polskiej emigracji politycznej od Wielkiej Emigracji do rewolucji 1905 r.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

IV. Aspekty etniczne życia społecznego

Uczeń:

4) analizuje przyczyny zamieszkiwania Polaków poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (potoki emigracyjne, zmiana granic i wysiedlenia); wyjaśnia zróżnicowanie form i treści tożsamości polskiej tych osób.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia kolejne fale emigracji politycznej z ziem polskich;

• przedstawia jej kierunki i natężenie;

• ocenia jej znaczenie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• praca z mapą interaktywną;

• mapa myśli;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celu zajęć.

2. Uczniowie poznają sytuację w Europie i na ziemiach polskich po Kongresie Wiedeńskim – wprowadzenie dokonane przez nauczyciela.

Faza realizacyjna

1. Przedstawienie przez nauczyciela genezy powstania listopadowego i wskazanie przyczyn Wielkiej Emigracji.

2. Praca w grupach kilkuosobowych z mapą interaktywną, pokazującą główne kierunki Wielkiej Emigracji. Uczniowie określają, gdzie powstały największe skupiska emigrantów oraz jakie były ich szlaki migracyjne. Zapisanie na tablicy najważniejszych wniosków z pracy w grupach w postaci materiałów do notatki z lekcji.

3. Praca w grupach. Analiza organizacji powstających na emigracji – mapa myśli – nazwa, miejsce powstania, założyciele, program organizacji:

• gr. 1. – Hotel Lambert;

• gr. 2. – Komitet Narodowy Polski;

• gr. 3. – Towarzystwo Demokratyczne Polskie;

• gr. 4. – Gromady Ludu Polskiego.

Uczniowie mogą korzystać ze źródeł internetowych. Po zakończeniu pracy przedstawiają fragmenty map, które są łaczone w całość.

4. Polska mniejszość w Turcji – Adampol – analiza przyczyn powstania polskiej wsi w Turcji – dyskusja na forum klasy.

5. Emigracja po powstaniu styczniowym oraz późniejsza emigracja polityczna w II połowie XIX wieku, główne jej kierunki oraz liczebność – rozmowa nauczająca.

Faza podsumowująca

1. Podsumowanie wiadomości o emigracji politycznej z ziem polskich po klęsce powstania listopadowego do rewolucji 1905 roku. Zespół klasowy samodzielnie formułuje notatkę z lekcji.

2. Wykonanie ćwiczeń do mapy interaktywnej.

Praca domowa:

Wykonanie zadań z modułu „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Sławomir Kalembka, Emigracje polityczne w powiedeńskiej Europie [w:] Władysław Zajewski, Europa i świat w epoce restauracji, romantyzmu i rewolucji 1815‑1849, Wydawnictwo Wiedza Powszechna 1991, t. 2.

Jerzy Zdrada, Wielka Emigracja po powstaniu listopadowym, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1997.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa interaktywna Wielkiej Emigracji może być materiałem do lekcji powtórzeniowej lub samodzielnego ćwiczenia pracy z mapą.