Autor: Piotr Obolewicz

Temat: Symbol i parodia. Chochoł z Wesela Wyspiańskiego i chochoł z Szewców Witkacego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

• porównuje wizerunki chochoła w Weselu S. Wyspiańskiego i Szewcach S. Witkiewicza;

• opisuje związek między dramatem Wyspiańskiego a jego obrazem Chochoły;

• wyjaśnia sens reinterpretacji symbolicznego znaczenia chochoła dokonanej przez Witkacego;

• wskazuje, na czym polega aluzja literacka zastosowana w Szewcach,

• redaguje tekst o charakterze argumentacyjnym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Symbol i parodia. Chochoł z Wesela Wyspiańskiego i chochoł z Szewców Witkacego”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z utworami literackimi w e‑materiale: fragmenty Wesela oraz Szewców. Przygotowują się do omówienia tekstów, szukając informacji na temat ważnych kontekstów, np. biograficznego i historycznoliterackiego. Wybrane osoby mogą zebrać potrzebne wiadomości do wstępnego rozpoznania tekstów. Będą pełniły rolę ekspertów. Aktorska interpretacja. Chętne lub wybrane osoby przygotowują czytanie fragmentu tekstu dramatycznego z e‑materiału: Wesele z podziałem na role.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: symbol, parodia.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Odczytanie tekstu literackiego z elementami interpretacji aktorskiej. Wybrane przed lekcją osoby prezentują fragmenty dramatu: Wesele. Po uczniowskiej prezentacji pozostała część klasy przedstawia swoje wrażenia dotyczące utworu oraz prezentacji. Uczniowie zapisują swoje wrażenia w formie notatki.

3. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Animacja”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania: 1. „Na podstawie dostępnych materiałów porównaj opis malarskiej wizji Chochołów Wyspiańskiego z literackim motywem słomianej otuliny róży z Wesela. Sformułuj wypowiedź pisemną” oraz 2. „Wskaż innych artystów, którzy umieszczali w swoich utworach aluzje do własnej twórczości i wyjaśnij, na czym polegały te nawiązania”. Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

4. W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie indywidualnie wysłuchują audiobooka z e‑materiału i wykonują polecenie 1 z tej sekcji.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i zadaje pytanie podsumowujące zajęcia: Na czym polega reinterpretacja symbolicznego znaczenia chochoła dokonana przez Witkacego w Szewcach? Jeśli uczniowie nie są pewni znaczenia terminu „reinterpretacja”, nauczyciel prosi, by odwołali się do słownika zamieszczonego w e‑materiale.

2. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

3. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Napisz rozprawkę, w której dokonasz interpretacji motywu chochoła w sztuce Witkiewicza.

Materiały pomocnicze:

• Juliusz Kleiner, Istota utworu dramatycznego, w: Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i oprac. Janusz Degler, Wrocław 1988.

• Sławomir Świontek, Znak, tekst i odbiorca w teatrze, w: Problemy teorii dramatu i teatru, pod red. Janusza Deglera, Wrocław 1988.

• Bożena Frankowska, Encyklopedia teatru polskiego, Warszawa 2003.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Animacja” do podsumowania lekcji.

• Animacja może zostać wykorzystana także w innych lekcjach na temat Wesela.