Dla nauczyciela
Autor: Piotr Obolewicz
Przedmiot: Język polski
Temat: Symbol i parodia. Chochoł z Wesela Wyspiańskiego i chochoł z Szewców Witkacego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne. Uczeń:
porównuje wizerunki chochoła w Weselu S. Wyspiańskiego i Szewcach S. Witkiewicza;
opisuje związek między dramatem Wyspiańskiego a jego obrazem Chochoły;
wyjaśnia sens reinterpretacji symbolicznego znaczenia chochoła dokonanej przez Witkacego;
wskazuje, na czym polega aluzja literacka zastosowana w Szewcach,
redaguje tekst o charakterze argumentacyjnym.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Symbol i parodia. Chochoł z Wesela Wyspiańskiego i chochoł z Szewców Witkacego”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z utworami literackimi w e‑materiale: fragmenty Wesela oraz Szewców. Przygotowują się do omówienia tekstów, szukając informacji na temat ważnych kontekstów, np. biograficznego i historycznoliterackiego. Wybrane osoby mogą zebrać potrzebne wiadomości do wstępnego rozpoznania tekstów. Będą pełniły rolę ekspertów. Aktorska interpretacja. Chętne lub wybrane osoby przygotowują czytanie fragmentu tekstu dramatycznego z e‑materiału: Wesele z podziałem na role.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: symbol, parodia.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Odczytanie tekstu literackiego z elementami interpretacji aktorskiej. Wybrane przed lekcją osoby prezentują fragmenty dramatu: Wesele. Po uczniowskiej prezentacji pozostała część klasy przedstawia swoje wrażenia dotyczące utworu oraz prezentacji. Uczniowie zapisują swoje wrażenia w formie notatki.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Animacja”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania: 1. „Na podstawie dostępnych materiałów porównaj opis malarskiej wizji Chochołów Wyspiańskiego z literackim motywem słomianej otuliny róży z Wesela. Sformułuj wypowiedź pisemną” oraz 2. „Wskaż innych artystów, którzy umieszczali w swoich utworach aluzje do własnej twórczości i wyjaśnij, na czym polegały te nawiązania”. Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.
W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie indywidualnie wysłuchują audiobooka z e‑materiału i wykonują polecenie 1 z tej sekcji.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i zadaje pytanie podsumowujące zajęcia: Na czym polega reinterpretacja symbolicznego znaczenia chochoła dokonana przez Witkacego w Szewcach? Jeśli uczniowie nie są pewni znaczenia terminu „reinterpretacja”, nauczyciel prosi, by odwołali się do słownika zamieszczonego w e‑materiale.
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz rozprawkę, w której dokonasz interpretacji motywu chochoła w sztuce Witkiewicza.
Materiały pomocnicze:
Juliusz Kleiner, Istota utworu dramatycznego, w: Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i oprac. Janusz Degler, Wrocław 1988.
Sławomir Świontek, Znak, tekst i odbiorca w teatrze, w: Problemy teorii dramatu i teatru, pod red. Janusza Deglera, Wrocław 1988.
Bożena Frankowska, Encyklopedia teatru polskiego, Warszawa 2003.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Animacja” do podsumowania lekcji.
Animacja może zostać wykorzystana także w innych lekcjach na temat Wesela.