Autor: Grzegorz Samotiuk

Przedmiot: Historia

Temat: Skutki II wojny światowej

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje społeczne, kulturowe, polityczne i gospodarcze skutki II wojny światowej;

• wyjaśnia podstawowe pojęcia związane ze skutkami II wojny światowej: zimna wojna, żelazna kurtyna, procesy norymberskie, zrzucenie bomb atomowych na Japonię, przesiedlenia, podział Niemiec, ONZ;

• wskazuje przyczyny dwubiegunowego podziału świata po II wojnie światowej;

• poznaje zmiany terytorialne, jakie zaszły w wyniku II wojny światowej;

• ocenia poszczególne skutki II wojny światowej dla Europy i świata;

• przedstawia sytuację gospodarczą państw po II wojnie światowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• wykład,

• analiza tekstu źródłowego,

• dyskusja,

• burza mózgów,

• praca ze źródłami oraz multimedium.

Formy zajęć:

• praca w parach,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica, pisak/kreda,

• duże arkusze papieru i flamastry.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału (bez multimedium). Na jego podstawie przygotowują się do lekcji.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel poleca uczniom, aby wymienili znane im w jak najbliższej okolicy związane z II wojną światową miejsca, pomniki, cmentarze itp. Ma to na celu wprowadzenie do tematu i zaznaczenie, że na dzisiejszą rzeczywistość – nawet po tylu latach – mają wpływ skutki II wojny światowej.

2. Nauczyciel podaje temat i zapoznaje uczniów z celami zajęć. Wspólnie określają kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zapisuje na tablicy: „Skutki II wojny światowej”. Następnie uczniowie  uczestniczą w burzy mózgów i podają swoje pomysły. Wybrana osoba z klasy zapisuje propozycje uczniów, nauczyciel odnosi się do nich.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej zdjęcia przedstawiające zrujnowane wojną terytoria (Japonii, Niemiec, Polski), proces norymberski oraz mapę ukazującą podział powojennego świata na komunistyczny i demokratyczny. Krótko omawia każde z zagadnień, zwracając uwagę na skutki, jakie wojna przyniosła Polsce.

3. Praca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z audiobookiem. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, każdej z nich wyznacza zadania. Grupa 1 charakteryzuje społeczne i kulturowe skutki II wojny światowej. Grupa 2 wyjaśnia, w jaki sposób II wojna światowa przyczyniła się do podziału świata na dwa wrogie obozy polityczno‑militarne. Grupa 3 opisuje, jak po II wojnie światowej zmieniła się mapa świata. Grupa 4 omawia genezę i cele działania Organizacji Narodów Zjednoczonych. Uczniowie mogą korzystać także z dodatkowych źródeł.

4. Grupy zapisują flamastrami informacje na dużych arkuszach papieru. Przedstawiciele poszczególnych zespołów prezentują wyniki pracy reszcie klasy. Uczniowie wraz z nauczycielem dyskutują o przedstawionych prezentacjach, nauczyciel dokonuje podsumowania pracy uczniów.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Jak przedstawiała się sytuacja gospodarcza na świecie po II wojnie światowej? Czym były przesiedlenia i z jakich przyczyn je stosowano? Czym można uzasadnić, że podział świata po II wojnie światowej był trwały i głęboki? Uczniowie biorą udział w dyskusji podsumowującej, prowadzący w razie potrzeby może uzupełniać informacje.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej ucznia oraz pracy klasy. Udziela im też informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Przygotuj krótką prezentację multimedialną opisującą, jakie w wyniku II wojny światowej nastąpiły zmiany terytorialne Polski i jej sąsiadów.

2. Znajdź przykłady na to, że pamięć o II wojnie światowej jest nadal żywa w świadomości mieszkańców Europy. Przedstaw je w krótkiej notatce.

Materiały pomocnicze:

A. Czubiński, Historia powszechna 1939‑1997, Poznań 2002.

A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Warszawa 2003.

II wojna światowa i jej następstwa, praca zbiorowa pod red. A. Czubińskiego, Poznań 1996.

Najnowsza historia świata 1945–1963 pod red. A. Patka, J.J. Węca, J. Rydla, Kraków 2000.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może poprosić uczniów o zapoznanie się z audiobookiem przed lekcją i przygotowanie notatki dotyczącej przedstawionych skutków II wojny światowej.

Spis ilustracji nieopisanych:

• Ćwiczenie 6 - Ilustracja 1: „126 Adolfów” zestrzelonych przez Dywizjon 303 w bitwie o Anglię; domena publiczna, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 6 - Ilustracja 2: Mapa Bizonii; CC BY‑SA 3.0, Krystian Chariza i zespół.

• Ćwiczenie 6 - Ilustracja 3: Anastas Mikojan, Stalin i Sergo Ordżonikidze, 1925 r.; domena publiczna, Wikimedia

• Ćwiczenie 6 - Ilustracja 4: Zebranie NATO w 2002 r.; domena publiczna, Wikimedia Commons.