Autor: Anna Grabarczyk, Joanna Oparek

Temat: Film Petera Jacksona Władca Pierścieni

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• podaje skojarzenia związane z pierścieniem;

• bierze udział w dyskusji;

• wykazuje różnice między powieścią a filmem.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• pierścień.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel może zainteresować uczniów informacją, że pierwszą adaptację filmową, już w latach 60., planowali członkowie zespołu The Beatles. Reżyserem miał być Stanley Kubrick, Paul McCartney miał zagrać Frodo, a George Harrison Gandalfa. Tolkien nie wyraził zgody na realizację tego pomysłu. Nauczyciel może także zaznaczyć, że świat Śródziemia był i pozostaje inspiracją wielu gier i animacji.
   Prosi uczniów o zapoznanie się z filmem w reż. Petera Jacksona

Faza wprowadzająca:

1. Wybrana osoba głośno odczytuje wstęp do Władcy Pierścieni:
   Trzy Pierścienie dla królów elfów pod otwartym niebem,
   Siedem dla władców krasnali w ich kamiennych pałacach,
   Dziewięć dla śmiertelników, ludzi śmierci podległych,
   Jeden dla Władcy Ciemności na czarnym tronie
   W Krainie Mordor, gdzie zaległy cienie,
   Jeden, by wszystkimi rządzić, Jeden, by wszystkie odnaleźć,
   Jeden, by wszystkie zgromadzić i w ciemności związać
   W Krainie Mordor, gdzie zaległy cienie.

   Nauczyciel podaje jednemu z uczniów pierścień/obrączkę przypominający ten z powieści Tolkiena. Uczniowie przekazują sobie po kolei ten przedmiot. Każda osoba, do której trafi pierścień, podaje swoje skojarzenia z nim związane (np. drogocenny skarb; złoto, władza, coś, co mnie stresuje; coś, czego pragnę – „mój skarb”; coś co jest dla mnie ciężarem; coś co muszę schować, bo jest tylko moje; coś na co patrzę w tajemnicy; coś, na co patrzę z zachwytem; coś intrygującego).

2. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Wraz z uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie biorą udział w dyskusji na temat: Czy chęć posiadania czegoś może wpłynąć na nasze zachowanie? Uwzględniają w dyskusji odniesienia filmowe związane z pierścieniem.

2. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.
   Nauczyciel może uzupełnić treść e‑materiału, podkreślając rolę języka w powieści i bogactwo inspiracji stworzonego przez Tolkiena legendarium. Może zaznaczyć, że Tolkien jeszcze przed wojną zaczął wymyślać własne języki, bazując na znajomości fińskiego i walijskiego, jak również na językach anglosaskich i skandynawskich. Z listów Tolkiena dowiadujemy się, że rozpoczął od przekształcania języka fińskiego w nowy język zwany qenya i twórczego przekształcanie mitologii fińskiej w oryginalne dzieło literackie. Punktem wyjścia dla stworzenia Tolkienowskiego świata była próba przerobienia fragmentów Kalevali – arcydzieła literatury fińskiej, wielkiej skarbnicy fińskich mitów. Był to wstęp do pracy nad Silmarillionem – zbiorem legend o stworzeniu świata, który nazwał Śródziemiem. Pierwsze wersje opowieści z tego zbioru powstały w roku 1917, a praca nad nimi trwała do końca życia pisarza. W zbiorze pojawiły się wymyślone przez Tolkiena języki i opowieści odwołujące się do mitów i eposów. Pewne elementy świata przedstawionego i archetypy postaci zostały zaczerpnięte (i w twórczy sposób przekształcone) z epickiego poematu staroangielskiego Beowulf, inne z dawnych sag nordyjskich czy Pieśni Nibelungów. Potencjalni wydawcy uznali dzieło za zbyt skomplikowane i zbyt wymagające dla czytelnika, choć podobno jeden z nich stwierdził, że jest „kopalnią, z której można korzystać przy pisaniu dalszych książek”.

3. Uczniowie zapoznają się z „Audiobook” i wykonują polecenia tam zamieszczone. Następnie przechodzą do sekcji „Prezentacja multimedialna” i w parach wykonują polecenia i ćwiczenia z tej części. Wybrana osoba prezentuje odpowiedzi, a nauczyciel uzupełnia i komentuje.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć uczniowie próbują znaleźć jak najwięcej różnic pomiędzy powieścią Tolkiena a filmem. Mogą się posiłkować materiałami z internetu.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

1. Zredaguj wypowiedź pisemną, w której znajdą się odpowiedzi na pytania:
   - Co pierścień zmienił w ich życiu bohaterów filmu?
   - Co wędrówka zrobiła z ich życiem, podejściem do świata?

Materiały pomocnicze:

• Władca Pierścieni reż. Peter Jackson

• Humphrey Carpenter, J.R.R. Tolkien: wizjoner i marzyciel, przeł. A. Sylwanowicz, Warszawa 1997.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.