Imię i nazwisko autora:

Bartłomiej Klus

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Badanie zjawiska odrzutu

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.
III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
10) przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów; planuje i modyfikuje ich przebieg; formułuje hipotezę i prezentuje kroki niezbędne do jej weryfikacji;
15) posługuje się pojęciem niepewności pomiaru wielkości prostych i złożonych; zapisuje wynik pomiaru wraz z jego jednostką oraz z uwzględnieniem informacji o niepewności; uwzględnia niepewności przy sporządzaniu wykresów;
16) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych.
II. Mechanika. Uczeń:
15 ) Wykorzystuje zasadę zachowania pędu do opisu zachowania się izolowanego układu ciał.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. objaśnia zjawisko odrzutu,

2. posługuje się zasadą zachowania pędu do opisu zjawiska odrzutu,

3. wykorzystuje zdobytą wiedzę w analizie przykładu rachunkowego.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna

Metody nauczania:

pokaz eksperymentalny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

tor powietrzny z oprzyrządowaniem, wirtualne laboratorium, zestaw zadań

Materiały pomocnicze:

e‑materiał: „Badanie zjawiska odrzutu”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel na początku lekcji prezentuje tor powietrzny oraz tłumaczy, dlaczego jest to układ spełniający założenia układu izolowanego. Uczniowie przypominają brzmienie zasady zachowania pędu. Opisują, na podstawie dotychczasowej wiedzy, zjawisko odrzutu i wskazują możliwość jego zbadania w doświadczeniu z wózkami na torze powietrznym. Uczniowie podają inne przykłady procesów, w których występuje zjawisko odrzutu.

Faza realizacyjna:

Najważniejszą częścią lekcji jest przeprowadzenie eksperymentu w klasie z torem powietrznym i na podstawie pomiarów prędkości i mas wózków oraz wykorzystanie zasady zachowania pędu w interpretacji zjawiska odrzutu.
Jeśli nie ma takiej możliwości z powodu niedostatecznego wyposażenia pracowni, analizowany jest wirtualny eksperyment z wykorzystaniem filmu w bloku bazowego multimedium. 
Uczniowie formułują wnioski i wskazują źródła ewentualnych poważnych rozbieżności pomiędzy uzyskanymi wynikami a przewidywaniami zasady zachowania pędu.

Faza podsumowująca:

Uczniowie odnoszą się do postawionych sobie celów lekcji, ustalają, które osiągnęli, a które wymagają jeszcze pracy (jakiej i kiedy). W razie potrzeby nauczyciel dostarcza im informację zwrotną kształtującą.

Praca domowa:

Uczniowie utrwalają wiedzę i poszerzają rozumienie, czytając tekst e‑materiału. Rozwiązują w domu zadania 1‑4 zamieszczone w zestawie zadań, wykonują polecenia powiązane z samouczkiem.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Samouczek wraz z krótkim filmem może zostać wykorzystane na lekcjach dotyczących zasady zachowania pędu.