Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Analiza i interpretacja Hymnu Juliusza Słowackiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
dokona analizy i interpretacji Hymnu Juliusza Słowackiego;
wskaże, w jaki sposób w Hymnie realizuje się romantyczne podejście do religii i wiary;
omówi odstępstwa obu utworów Słowackiego od klasycystycznej poetyki hymnu.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
przekład intersemiotyczny;
metoda kosza i walizki.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Analiza i interpretacja Hymnu Juliusza Słowackiego”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z fragmentem prozy w e‑materiale: Hymn (Smutno mi, Boże!). Przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstu biograficznego i/lub historycznoliterackiego. Wybrane osoby mogą zebrać potrzebne wiadomości do wstępnego rozpoznania tekstu. Będą pełniły rolę ekspertów.
Przekład intersemiotyczy. Chętni uczniowie przygotowują interpretację utworu poetyckiego w e‑materiale: Hymn (Smutno mi, Boże!), wykorzystując wybrane środki artystycznego wyrazu (np. grafika, kolaż, impresja muzyczna, film).
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniowskie. Wybrany przed lekcją uczeń lub uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Nauczyciel oraz inny uczestnicy zajęć zadają pytania dotyczące prezentacji. Wspólne omówienie pracy uczniów. Dyskusja.
Kształcenie postrzegania historii literatury i dziejów kultury jako procesu. Nauczyciel, nawiązując do zadania przed lekcją, zadaje uczniom pytania:
– Jakie były okoliczności powstania utworu?
– Jaki wpływ na powstanie utworu ma biografia autora?
– Do jakiego nurtu literackiego należy utwór? Co o tym świadczy?Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie, w parach, rozwiązują ćwiczenia zawarte w sekcji „Film”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je w większych grupach, przygotowując spójną argumentację, którą zaprezentują na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie zadań.
Interpretacja uogólniająca utworu. Uczniowie przygotowują konspekt pracy argumentacyjnej, w której przedstawią interpretację omawianego tekstu poetyckiego. Pracują indywidualnie, posiłkując się notatkami oraz treściami ćwiczeń.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel nakreśla związek popularności liryki o charakterze modlitwy poetyckiej z romantycznym mesjanizmem (może przy tym zaznaczyć, że był to nurt zróżnicowany i dodać, że mesjanizm Słowackiego bywa nazywany mesjanizmem natchnienia lub mesjanizmem poetyckim).
Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich, przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.
Praca domowa:
Napisz tekst argumentacyjny, w którym przedstawisz interpretację omawianego podczas lekcji utworu.
Materiały pomocnicze:
Anna Pilch, Hermeneutyka jako metoda interpretowania tekstów poetyckich, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.
Jacek Lyszczyna, Dwa Hymny Juliusza Słowackiego, Katowice 2015.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.