SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Kierunki i przyczyny migracji zagranicznych i wewnętrznych Polaków. Zmiany salda migracji zagranicznych i wewnętrznych Polaków i ich przyczyny

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy,
klasa III

Podstawa programowa

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

4) analizuje przestrzenne zróżnicowanie salda migracji w Polsce, podaje przyczyny migracji wewnętrznych i zewnętrznych, główne kierunki emigracji Polaków oraz przedstawia sytuację migracyjną w swoim regionie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia rodzaje i przyczyny migracji Polaków;

• wymienia największe migracje w najnowszej historii Polski;

• wskazuje kierunki migracji Polaków;

• omawia zmiany wysokości salda migracji Polaków.

Strategie nauczania: konektywizm, konstruktywizm

Metody nauczania: burza mózgów, pogadanka, dyskusja, mapa mentalna (myśli), metody operatywne (praca z symulacją interaktywną, audiobookiem oraz blokiem tekstowym e‑materiału)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/ monitor dotykowy/ tablety, e‑materiał, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

Dane BDL GUS dotyczące migracji wewnętrznych i zewnętrznych (dostęp 31.08.2021).

Głowiak K., Zjawisko migracji – rys historyczny, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 2013, nr 27, s. 289–308.

Hybel J., Tendencje i uwarunkowania migracji zagranicznych ludności w Polsce, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej” 2016, nr 116, s. 57‑66.

Jagielski A., Geografia ludności, PWN, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Burza mózgów – czym jest migracja? Uczniowie zapisują odpowiedzi na karteczkach samoprzylepnych – jeden uczeń na jednej karteczce.

• Analiza informacji; pogadanka na forum klasy na temat migracji; ogólny podział migracji; czy do Polski więcej ludzi przyjeżdża, czy z niej wyjeżdża? Dlaczego?

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w parach, zapoznali się z treścią audiobooka (e‑materiał).

• Uczniowie wynotowują informacje o kierunkach i przyczynach migracji Polaków od czasów historycznych do współczesności.

• Dyskusja kierowana przez nauczyciela o rodzajach, kierunkach i przyczynach migracji Polaków (w dyskusji wykorzystanie m.in. tabeli z bloku tekstowego e‑materiału o migracjach Polaków od 1939 roku).

• Znaczenie UE i strefy Schengen dla migracji zagranicznych Polaków.

• Korzystając z bloku tekstowego e‑materiału, uczniowie na forum klasy omawiają atrakcyjność miast, następnie województw Polski w migracjach wewnętrznych; omawiają mapę dotyczącą salda migracji w poszczególnych województwach oraz napływ migrantów do województwa mazowieckiego (najatrakcyjniejszego dla migracji wewnętrznych).

• Kto w Polsce najczęściej migruje i dlaczego? Analiza grafik w bloku tekstowym e‑materiału.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy.

• Uczniowie analizują symulację interaktywną, porównują wielkość salda migracji Polaków (migracje wewnętrzne i zewnętrzne).

• Przedstawienie na forum klasy wniosków dotyczących zmian salda migracji Polaków.

• Korzystając z symulacji i bloku tekstowego e‑materiału, uczniowie opracowują mapę myśli do tematu: „Polska – kraj atrakcyjny dla migracji (wewnętrznych i zewnętrznych)”.

• Przedstawiciele grup prezentują mapy myśli na forum klasy.

• Wspólne podsumowanie prac – czy Polska należy do krajów atrakcyjnych dla migracji?

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie w dyskusję na forum i w pracę w grupach.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Korzystając z różnych źródeł informacji, uzasadnij wielkość salda migracji w województwie, w którym mieszkasz.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Symulacja interaktywna i audiobook mogą zostać wykorzystane w toku lekcji dotyczących przemian demograficznych na świecie (zakres podstawowy: VIII. 2). Uczeń może je wykorzystać do samodzielnego powtórzenia wiedzy z działu „Społeczeństwo i gospodarka Polski (zakres podstawowy: XV).