Autor: Anna Grabarczyk, Małgorzata Kosińska‑Pułka

Temat: Bogurodzica jako inspiracja dla twórców późniejszych epok

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

• wyjaśni szczególne znaczenie Bogurodzicy w kulturze polskiej;

• omówi symbolikę Bogurodzicy w dobie romantyzmu i w latach późniejszych;

• omówi sytuację liryczną w utworach Hymn Juliusza Słowackiego oraz Modlitwa do Bogarodzicy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego;

• wskaże wybrane wydarzenia z życia Marii Panny, które stawały się inspiracją dla malarzy.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• podająca;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z utworem Bogurodzica oraz wyjaśnieniami trudnych wyrazów (sekcja „Przeczytaj”). Uczniowie przygotowują się do dyskusji na temat szczególnego znaczenia Bogurodzicy w kulturze polskiej.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć. Następnie uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”.

2. Uczniowie rozpoczynają dyskusję na temat szczególnego znaczenia Bogurodzicy w kulturze polskiej. Nauczyciel czuwa nad sprawnym przebiegiem dyskusji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z tekstami Hymn Juliusza Słowackiego oraz Modlitwa do Bogarodzicy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Nauczyciel prowadzi z uczniami rozmowę na temat artyzmu tych utworów. Zachęca uczniów do postawienia tezy w zakresie tego tematu oraz do dalszej dyskusji. Przykładowa teza: sposób wykreowania wizerunku Maryi w Hymn i w Modlitwie do Bogarodzicy został zrealizowany przez autorów o wybitnych zdolnościach poetyckich.

2. Uczniowie formułują argumenty potwierdzające np. niezwykłość wizerunku poetyckiego NMP w obu tekstach lub argumenty potwierdzające tezę sformułowaną samodzielnie. Następnie nauczyciel włącza prezentację Zanim została Matką Boga… Wydarzenia z życia Marii Panny w malarstwie europejskim i prosi, aby uczniowie w parach wynotowali utrwalane przez malarzy wydarzenia z życia Marii Panny.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie indywidualnie słuchają nagrania Bogurodzica jako symbol i notują w punktach historię odbioru Bogurodzicy w kolejnych epokach. Pozostałe polecenia z sekcji multimedialnej uczniowie mogą wykonać w domu.

2. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące:
   Jakie znaczenie miała w średniowieczu pieśń Bogurodzica? Jaka była jej historia? Dlaczego i w jaki sposób nawiązywali do niej twórcy późniejszych epok?

Praca domowa:

1. Wskaż obraz, który twoim zdaniem w najciekawszy sposób interpretuje wybrany przekaz biblijny lub apokryficzny. Uzasadnij swoją wypowiedź.

Materiały pomocnicze:

• Franciszek Morawski, Bogu‑Rodzica, [w:] Ojczyzna w pieśniach poetów polskich. Głosy poetów o Polsce, wybór Władysław Bełza, Lwów 1901.

• Marian Przedpełski, Bogurodzica i inne pieśni polskie do końca XVIII wieku, [w:] Bieżuńskie Zeszyty Historyczne, t. 11, 1997.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.