Autor: Anna Juwan

Temat: Cykl rozwojowy roślin okrytonasiennych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Określisz budowę i funkcje głównych elementów kwiatu obupłciowego roślin okrytonasiennych.

• Przedstawisz budowę gametofitu męskiego i żeńskiego roślin okrytonasiennych.

• Poznasz różne sposoby zapylenia.

• Opiszesz przebieg i określisz skutek podwójnego zapłodnienia.

• Omówisz proces powstawania nasion i owoców.

• Scharakteryzujesz główne etapy cyklu rozwojowego roślin okrytonasiennych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• symulacja;

• analiza grafiki interaktywnej;

• mapa myśli;

• gwiazda pytań;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru A3, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi o przypomnienie, jakie są główne etapy cyklu rozwojowego roślin okrytonasiennych. Następnie prosi, by uczniowie, pracując w parach, na podstawie swojej dotychczasowej wiedzy oraz tekstu w sekcji „Przeczytaj” opracowali mapy myśli związane z tematem. Wybrane pary przedstawiają swoje propozycje, ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie odnoszą się do odnotowanych sugestii, uzupełniając je o swoje pomysły.

Faza realizacyjna:

1. Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe grupy, a następnie prezentuje na tablicy interaktywnej schemat „gwiazdy pytań” (zob. materiały pomocnicze). Objaśnia uczniom, w jaki sposób powinni pracować ze schematem: na podstawie e‑materiału oraz innych źródeł mają opracować zagadnienie dotyczące cyklu rozwojowego roślin okrytonasiennych, odpowiadając na pytania widniejące na schemacie.
   Nauczyciel sprawdza wykonanie zadania, podchodząc do każdej grupy. Koryguje ewentualne błędy. Wybrani przez nauczyciela uczniowie kolejno prezentują wyniki prac swojego zespołu. Omawiają przydzielone zagadnienie, wykorzystując ilustracje z e‑materiału wyeksponowane na tablicy interaktywnej.

2. Linia czasu. Uczniowie, pozostając w grupach, mają za zadanie opisać za pomocą linii czasu cykl rozwojowy roślin okrytonasiennych. Następnie zapoznają się z symulacją interaktywną oraz grafiką interaktywną i weryfikują efekty swojej pracy. W razie potrzeby korygują swoje linie czasu.

3. Uczniowie wykonują indywidualnie polecenie nr 1 do symulacji interaktywnej („Podaj nazwy dwóch struktur uczestniczących w rozmnażaniu płciowym, dzięki którym rośliny okrytonasienne stały się dominującą grupą w większości ekosystemów lądowych”), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie rozwiązują polecenie nr 3 do grafiki interaktywnej (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Grafika interaktywna”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: wymyślają trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 1 z sekcji „Grafika interaktywna”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

• Symulację interaktywną można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.