SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Czynniki wpływające na intensywność wietrzenia

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa/cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna

1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce

2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda – człowiek – gospodarka.

III. Kształtowanie postaw

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

Treści nauczania

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

5) charakteryzuje zjawiska wietrzenia fizycznego i chemicznego, krasowienia oraz opisuje produkty i formy powstałe w wyniku tych procesów.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• Dowiaduje się, na czym polegają procesy wietrzenia skał.

• Poznaje procesy wietrzenia fizycznego, chemicznego i biologicznego.

• Określa czynniki wpływające na intensywność i tempo wietrzenia.

• Ocenia intensywność poszczególnych procesów wietrzenia w różnych regionach świata.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, gamifikacja

Formy zajęć: praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, atlas, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Migoń P., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

Mizerski W., Geologia dynamiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez omówienie/przypomnienie procesu wietrzenia chemicznego i czynników, które o nim decydują; pytania sprawdzające poziom przygotowania uczniów.

Faza realizacyjna

• Prośba do uczniów o przeczytanie tekstu e‑materiału.

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest udział w grze edukacyjnej dotyczącej czynników wpływających na wietrzenie, przeanalizowanie grafiki interaktywnej dotyczącej czynników wpływających na wietrzenie, wykonanie poleceń, a następnie przedstawienie rezultatów na forum klasy.

• Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel); określenie zasad gry edukacyjnej – gra polega na wyświetleniu uczniom na ekranie zdjęcia formy powstałej wskutek procesów wietrzenia (alternatywnie uczniowie mogą korzystać z tabletów lub komputerów); zadaniem uczniów jest określenie rodzaju wietrzenia i przebiegu procesu oraz dobranie min. 4 określeń z zestawu mających z nim związek; odpowiedzi udziela lider grupy, o wyniku decyduje czas zgłoszenia i poprawność udzielonej odpowiedzi.

• Rozdanie uczniom wykorzystywanego w grze zestawu terminów dotyczących różnych rodzajów wietrzenia, wyświetlenie na ekranie zdjęć różnych form wietrzenia skał.

• Dyskusja w grupach dotycząca ustalenia rodzaju wietrzenia i przebiegu procesu oraz dobranie określeń z zestawu; wytypowani liderzy grup zgłaszają się i udzielają odpowiedzi.

• Podsumowanie wyników gry edukacyjnej przez nauczyciela, ewentualne uzupełnienie informacji, wskazanie zwycięskiej grupy.

• Wyświetlenie na ekranie grafiki interaktywnej i omówienie jej przez nauczyciela – pogadanka w interakcji z uczniami, koncentrująca się na charakterystyce poszczególnych czynników, ich znaczeniu dla procesów wietrzenia fizycznego, chemicznego i biologicznego (z ewentualnym wyodrębnieniem czynników głównych i drugorzędnych); po zakończeniu prezentacji uczniowie wykonują polecenia do grafiki.

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów mająca charakter kompleksowego podsumowania informacji dotyczących różnych rodzajów wietrzenia i decydujących o nim czynników; nauczyciel moderuje dyskusję, wprowadza uzupełnienia.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Praca pisemna: Określ, w których rejonach kuli ziemskiej najbardziej intensywnie występuje wietrzenie fizyczne, w których chemiczne, a w których biologiczne. Odpowiedź uzasadnij, podaj przykłady.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Gra edukacyjna i grafika interaktywna zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych litosferą i procesami ją kształtującymi (zakres podstawowy i rozszerzony: V). Znajdą zastosowanie także podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego litosfery. Mogą zostać kontekstowo bądź uzupełniająco wykorzystane w trakcie lekcji dotyczącej czynników kształtujących dane krajobrazy (zakres rozszerzony: XIV. 2).