Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Eros młodopolski
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
charakteryzuje lirykę miłosną okresu Młodej Polski,
wyjaśnia, czym różniły się młodopolskie erotyki od utworów miłosnych powstałych w poprzednich epokach,
porównuje młodopolską wizję miłości z miłością romantyczną,
interpretuje obrazy malarzy modernistycznych w kontekście młodopolskich erotyków.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
śniegowa kula.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi, by uczniowie zapoznali się z obrazami zamieszczonymi w sekcji „Ilustracja interaktywna”; mogą również poszukać innych dzieł malarzy modernistycznych związanych z tematem lekcji Eros młodopolski. Uczniowie powinni także przeczytać zamieszczone w bloku tekstowym wiersze poetów młodopolskich.
Przekład intersemiotyczy. Chętni uczniowie przygotowują interpretację wybranego utworu poetyckiego z e‑materiale, wykorzystując wybrane środki artystycznego wyrazu (np. grafika, kolaż, impresja muzyczna, film). Mogą również wykorzystać istniejące muzyczne interpretacje erotyków młodopolskich (np. W malinowym chruśniaku Marka Grechuty).
Faza wprowadzająca:
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jak w epoce fin de siècle’u postrzegano cielesność i miłość?
Faza realizacyjna:
Uczniowie oglądają prezentację przygotowaną przez zainteresowanych uczniów i obrazy z multimedium „Ilustracja interaktywna”, a następnie dzielą się wrażeniami. Nauczyciel zwraca uwagę na niektóre aspekty wybranych obrazów:
a) Jakie emocje budzą w Was przedstawione dzieła?
b) Jaka kolorystyka dominuje na obrazach? Czy możecie określić nastrój poszczególnych obrazów?
c) W jaki sposób przedstawione zostali bohaterowie obrazów?
d) W jaki sposób artyści oddali zmysłowość przedstawionych postaci i scen?Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracowali metodą śnieżnej kuli, poszukując odpowiedzi na pytanie: Dlaczego – Twoim zdaniem – w czasach przełomu wieków artyści chętnie pisali o zmysłowej miłości, a malarze odwoływali się do zmysłowości na swoich obrazach?
Pierwszy etap pracy jest indywidualny: uczniowie samodzielnie opracowują odpowiedzi, następnie łączą się w pary, konfrontując zapisane pomysły. Kolejny etap to połączenie par w zespoły 4 osobowe, które prowadzą dyskusję i weryfikują swoje przemyślenia, a wniosek omawiany jest na forum klasy. Na każdym etapie uczniowie zapisują swoje pomysły na nowej kartce.Nauczyciel dokonuje przeglądu przedstawianych przez uczniów rozwiązań i uzupełnia je w razie potrzeby.
Praca z multimedium. Uczniowie w dwuosobowych zespołach zapoznają się z treścią materiału w sekcji „Audiobook” oraz poleceniem 1 i wspólnie rozwiązują zadanie.
W tych samych zespołach uczniowie przechodzą do wykonania polecenia 1 z sekcji „Ilustracja interaktywna”. Prezentują propozycje odpowiedzi i wspólnie z nauczycielem je przedyskutowują.
Faza podsumowująca:
W podsumowaniu lekcji nauczyciel rozpoczyna dyskusję, wykorzystując polecenie 2 z sekcji „Ilustracja interaktywna”: Odwołując się do galerii obrazów oraz utworów lirycznych przytoczonych w e‑materiale, zgromadź argumenty do dyskusji na temat: Czy poezja i sztuka modernizmu wpłynęły na obyczajowość tamtych czasów, czy też były raczej jej odzwierciedleniem?
Praca domowa:
Jaki wizerunek kobiety Kazimierz Przerwa‑Tetmajer ukazuje w wierszu Lubię, kiedy kobieta…? Czy przedstawia ją przedmiotowo? Swoją odpowiedź uzasadnij.
Materiały pomocnicze:
Aleksandra Okopień‑Sławińska, Semantyka wypowiedzi poetyckiej, Kraków 2001.
Artur Hutnikiewicz, Młoda Polska, Warszawa 2002.
Wojciech Gutowski, Hedonizm młodopolskiej erotyki, „Pamiętnik Literacki” 1990, nr 81/4.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.