Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Geneza i założenia liberalizmu

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

6) porównuje założenia myśli liberalnej i konserwatywnej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie liberalizmu, leseferyzmu i rządów prawa;

• syntetyzuje główne założenia liberalizmu klasycznego;

• przygotowuje krótką wypowiedź na zadany temat;

• formułuje wnioski na podstawie źródeł.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• jigsaw;

• analiza źródeł.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów lekcji.

2. Nauczyciel, wykorzystując burzę mózgów, charakteryzuje relacje państwo‑obywatel w XVII i XVIII wieku. Zwraca uwagę na system absolutystyczny we Francji i rolę Kościoła w państwie.

3. Uczniowie poproszeni są o zastanowienie się, dlaczego w takiej sytuacji społeczno‑politycznej narodziła się doktryna liberalna. Uczniowie mają wskazać najbardziej postępowe grupy społeczne.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie poproszeni są, aby odliczyli do 5, zapamiętując numer. W tym i kolejnym ćwiczeniu będą pracować metodą układanki (jigsaw puzzle). Najpierw zadaniem każdej osoby jest zapoznanie się z jedną z pięciu idei liberalizmu na podstawie źródeł. Następnie uczniowie łączą się w grupy pięcioosobowe (w taki sposób, żeby w każdej grupie znalazł się jeden uczeń o danym numerze) i każdy członek grupy wyjaśnia pozostałym jedną z idei, którą przygotował. Nauczyciel wyznacza czas na realizację zadania, monitoruje jego przebieg, dbając, by uczniowie rzeczywiście uczyli się wzajemnie. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie opowiadają, czego się dowiedzieli i jak rozumieją poszczególne idee liberalizmu. Chętne/wybrane osoby udzielają odpowiedzi, nauczyciel poprawia je i uzupełnia.

2. Tym razem uczniowie łączą się w pięć grup – zgodnie z przypisanymi wcześniej numerami (tj. grupy tworzą wszyscy uczniowie z numerem 1, wszyscy uczniowie z numerem 2 itd.). Zadaniem każdej grupy jest połączenie zebranych informacji i stworzenie spójnej notatki, w której znajdą się wszystkie założenia liberalizmu klasycznego. Nauczyciel wyznacza czas realizacji zadania i monitoruje jego przebieg (wspiera uczniów w znalezieniu precyzyjnych sformułowań itp.).

3. W następnym etapie ćwiczenia uczniowie wracają do swoich pierwotnych grup (składających się z uczniów o różnych numerach) i przekazują pozostałym członkom grupy informacje, jakie zdobyli. W ten sposób wszyscy uczniowie uzyskują informacje na omawiany temat.

Faza podsumowująca

1. Wybrana osoba proszona jest o przeczytanie notatki.

2. Przedstawiciele pozostałych grup mogą wprowadzać do niej własne poprawki. Wykorzystując burzę mózgów, nauczyciel wypisuje na tablicy słowa kluczowe.

Materiały pomocnicze:

Andrew Heywood, Ideologie polityczne, Warszawa 2007.

Roman Tokarczyk, Współczesne doktryny polityczne, Kraków 2003.

Konstanty Adam Wojtaszczyk, Wojciech Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka, Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Prezentacja może zostać wykorzystana w fazie podsumowującej, kiedy nauczyciel porządkuje wiedzę zdobytą przez uczniów na podstawie źródeł.