Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Wpływ rewolucji przemysłowej na rozwój kapitalizmu w XIX wieku.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

III. Struktura społeczna i problemy społeczne.

Uczeń:

8) przedstawia przyczyny i skutki konfliktu społeczno‑ekonomicznego w wybranym państwie.

XIII. Ład międzynarodowy.

Uczeń:

3) wyjaśnia znaczenie strategicznych zasobów naturalnych w polityce międzynarodowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje etapy rewolucji przemysłowej, wskazując zmiany technologiczne i zmiany w procesie produkcji;

• ocenia wpływ wynalazków na zmiany w strukturze społecznej;

• przedstawia kolejne etapy rozwoju kapitalizmu w XIX w.;

• definiuje pojęcia: monopol, kapitalizm wolnokonkurencyjny, fizjokratyzm, merkantylizm.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• puzzle;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Burza mózgów – zdefiniowanie pojęć: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, monopol, fizjokratyzm, merkantylizm.

Faza realizacyjna

1. Podział na trzy równoliczne grupy. Zespoły przygotowują przydzielone zagadnienia:

• gr. 1 – informacje na temat założeń merkantylizmu i funkcjonowania gospodarki opartej na jego zasadach

• gr. 2 – charakterystyka fizjokratyzmu i funkcjonowania gospodarki na przełomie XVIII i XIX w.

• gr. 3 – informacje na temat zmian gospodarczych w II połowie XIX w., uwzględniając zmiany technologiczne i społeczne.

2. Po określonym czasie następuje zmiana grup, w każdej z nowych powinien znaleźć się przedstawiciele każdej z poprzednich (zależy od liczebności klasy). Nowe zespoły przygotowują notatkę na temat rozwoju kapitalizmu w XIX w. Notatki zostaną przedstawione na forum klasy, nauczyciel je weryfikuje i uzupełnia.

3. Praca z animacją. Po emisji materiału dyskusja na temat wynalazków, które ich zdaniem najbardziej wpłynęły na rozwój gospodarki w XVIII i XIX w. Notatka z tego etapu zajęć jest mapa myśli.

4. Praca z audiobookiem i wykonanie dołaczonych do niego ćwiczeń 2 i 3. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Dyskusja na temat oceny wpływu przemian gospodarczych na strukturę społeczną. Chętne osoby predstawiaja wnioski.

2. Omówienie i ocena pracy zespołów.

Praca domowa:

Przygotuj w punktach listę najważniejszych cech gospodarczych i społecznych pierwszej i drugiej rewolucji przemysłowej. Napisz krótki esej na temat tego, która rewolucja przemysłowa trwa obecnie i przedstaw jej cechy.

Materiały pomocnicze:

Eric Hobsbawm, Wiek rewolucji 1789‑1848, Warszawa 2013.

Jürgen Osterhammel, Rewolucja przemysłowa. Dlaczego największy przewrót technologiczny w dziejach rozpoczął się w Anglii?, wielkahistoria.pl.

Katarzyna Zamorska, Pięć rewolucji przemysłowych – przyczyny, przebieg i skutki (ujęcie historyczno‑analityczne), „Studia BAS” 2020, nr 3 (63).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animacja może zostać wykorzystana jako podsumowanie pracy uczniów w grupach i wstęp do dyskusji.