Autor: Anna Juwan

Temat: Wpływ szkodliwych czynników środowiskowych na przebieg ciąży i rozwój zarodka ludzkiego

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Pogrupujesz i scharakteryzujesz szkodliwe czynniki środowiskowe.

• Przeanalizujesz negatywny wpływ szkodliwych czynników środowiskowych na przebieg ciąży i rozwój zarodka oraz płodu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z filmem;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję wyświetla treści z sekcji „Wprowadzenie”. Informuje uczniów o planowanym przebiegu lekcji i przedstawia kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi wybranych uczniów o wymienienie czynników środowiskowych, które mogą negatywnie wpływać na rozwój zarodka i płodu oraz wskazanie okresu ciąży, w którym oddziaływanie tych czynników jest najbardziej szkodliwe.

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Uczniowie dzielą się na grupy 6‑osobowe. Każda z nich otrzymuje arkusze papieru i flamastry, a następnie na podstawie e‑materiału oraz materiałów, z którymi uczniowie zapoznali się przed lekcją, opracowuje mapę myśli do hasła: „Czynniki środowiskowe negatywnie wpływające na przebieg ciąży i rozwój zarodka”.

2. Praca z multimedium („Film”). Po skończonej pracy nauczyciel prosi uczniów o uważne obejrzenie filmu zawartego w e‑materiale. Na jego podstawie uczniowie mają ewentualnie uzupełnić swoje mapy myśli. Następnie wybrany zespół prezentuje mapę na forum klasy, a pozostali uczniowie lub nauczyciel w razie potrzeby uzupełniają ją.

3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 1: „Wymień i krótko scharakteryzuj materialne czynniki środowiskowe mogące negatywnie wpływać na płód i przebieg ciąży”. Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenia nr 6 i 7 (odnoszące się do schematu dotyczącego dróg transportu metali ciężkich w środowisku) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie odpowiadają na pytanie podsumowujące lekcję:
   – Jakie środki ostrożności w związku z negatywnym wpływem czynników środowiskowych powinna podjąć kobieta w ciąży oraz osoby z jej najbliższego otoczenia? Dlaczego?

2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

3. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Wyszukaj informacje na temat zaleceń rekomendowanych przez Ministerstwo Zdrowia i lekarzy ginekologów dla kobiet w ciąży.

Materiały pomocnicze:

• Małgorzata Lesińska‑Sawicka, Planowanie ciąży a stosowanie używek w czasie ciąży przez kobiety z wybranych krajów europejskich, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2011, nr 92(1), s. 127–131.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium zamieszczonym w sekcji „Film”, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.