Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Magdalena Fuhrmann
Przedmiot: geografia
Temat: Poglądy filozoficzne dotyczące relacji człowiek – środowisko
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
XIII. Człowiek a środowisko geograficzne – konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek – środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.
Uczeń:
identyfikuje konflikty interesów w relacjach człowiek – środowisko i rozumie potrzebę ich rozwiązywania zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz podaje własne propozycje sposobów rozwiązania takich konfliktów;
przyjmuje postawę współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego Ziemi.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matymatyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
omawia różne poglądy filozoficzne dotyczące relacji człowiek – środowisko,
wskazuje, w jaki sposób wybrane poglądy filozoficzne dotyczące relacji człowiek – środowisko zmieniały się w czasie,
wskazuje autorów związanych z wybranymi poglądami na relacje człowiek – środowisko.
Strategie nauczania: asocjacyjna
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, debata
Formy pracy: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
J.M. Dołęga, Ekofilozofia – nauka XXI wieku, „Problemy Ekorozwoju” 2006, nr 1 (1), s. 17–22.
W. Tyburski, Człowiek – środowisko przyrodnicze w świetle wybranych stanowisk filozoficznych i ekofilozoficznych, „Paedagogia Christiana” 2011, nr 2 (28) s. 41–63.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel otwiera wstępną dyskusję na temat znaczenia przyrody w życiu człowieka.
Nauczyciel przedstawia cele lekcji.
Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną. Nauczyciel sprawdza zrozumienie treści grafiki przez uczniów. Uczniowie w parach lub indywidualnie wykonują polecenie zawarte w tej części e‑materiału. Po upływie określonego przez nauczyciela czasu wskazani uczniowie bądź ochotnicy prezentują swoje odpowiedzi.
Uczniowie zapoznają się z audiobookiem. Po wysłuchaniu treści wspólnie z nauczycielem rozmawiają na temat przedstawionego w materiale poglądu (ekofilozofia). Następnie indywidualnie, w parach lub grupach (w zależności od wielkości i poziomu klasy) wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału (sekcja „Audiobook”). Po upływie określonego przez nauczyciela czasu wskazani uczniowie bądź ochotnicy prezentują swoje odpowiedzi, możliwa krótka dyskusja na temat przedstawionych przez uczniów odpowiedzi.
Jeśli pozostanie na to czas, nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda grupa otrzymuje jeden z poglądów dotyczących relacji człowiek – środowisko (nihilizm geograficzny, determinizm geograficzny, posybilizm geograficzny). Uczniowie otrzymują czas na przygotowanie argumentów „za” słusznością danego poglądu. Uczniowie mogą korzystać z e‑materiału oraz dostępnych źródeł informacji. Następnie w debacie uczniowie przedstawiają swoje argumenty i próbują się nawzajem przekonać. Moderatorem debaty jest nauczyciel. W podsumowaniu debaty nauczyciel może poprosić zespół klasowy o wybranie poglądu, który najbardziej przekonuje uczniów (np. poprzez głosowanie).
Faza podsumowująca
Przypomnienie celów lekcji.
Podsumowanie wiedzy zaprezentowanej na lekcji.
Utrwalenie najważniejszych pojęć, szczególnie tych, które sprawiały uczniom najwięcej problemów podczas zajęć.
Ocena pracy uczniów podczas lekcji, uwzględniając ich aktywność i zaangażowanie.
Praca domowa
Praca pisemna: „Postawa ekologiczna w odniesieniu do relacji człowiek – środowisko. W wypowiedzi uwzględnij, jak postawa ekologiczna może przejawiać się w skali lokalnej (np. w codziennym życiu człowieka) oraz w skali globalnej (np. na poziomie polityki państw)”.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Audiobook może zostać wykorzystany w ramach uzupełnienia podczas lekcji dotyczącej postaw proekologicznych (zakres podstawowy: XIII. 9) oraz podczas lekcji dotyczącej ochrony środowiska przyrodniczego (zakres podstawowy: XIV. 11).