Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Miłość i przyjaźń jako problemy etyczne
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy.
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Zastanowisz się, czy przyjaźń i miłość są problemami etycznymi.
Poznasz platońską teorię miłości i arystotelesowską teorię przyjaźni.
Porównasz ze sobą potoczne oraz filozoficzne znaczenie zwrotu „miłość platoniczna”.
Odpowiesz na pytanie, dlaczego człowiek potrzebuje miłości i przyjaźni.
Cele operacyjne. Uczeń:
pojmuje rolę filozofii jako fundamentalnego składnika dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej;
zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią;
rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych;
identyfikuje różne problemy etyczne, rozważa je z punktu widzenia różnych stanowisk i nurtów filozoficznych na własnych przykładach.
Strategie nauczania:
nauczanie wyprzedzające;
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Miłość i przyjaźń jako problemy etyczne”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się przed zajęciami z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel loguje się na platformie i po czynnościach organizacyjnych wyświetla na tablicy temat i cele lekcji. Prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel odczytuje pytanie znajdujące się we wprowadzeniu do e‑materiału wyświetlonego na tablicy: Czy miłość i przyjaźń są potrzebne, by w pełni rozwinęła się nasza duchowość? Prosi uczniów, aby w parach rozpoczęli wstępną dyskusję na ten temat. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na forum, a wybrana osoba zapisuje najważniejsze spostrzeżenia i wnioski z dyskusji na tablicy.
Faza realizacyjna:
Burza mózgów. Nauczyciel zdaje uczniom pytanie: Dlaczego miłość i przyjaźń są problemami etycznymi? Następnie informuje uczniów, że będą pracować metodą burzy mózgow i – jeśli to konieczne – wyjaśnia jej zasady. Wyłania także moderatora, który będzie zapisywał pomysły na tablicy, a następnie określa czas wykonania zadania.
Uczniowie podają swoje propozycje. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów. Nauczyciel prosi uczniów, aby porównali swoje propozycje z informacjami zamieszczonymi na tablicy.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Animacja”. Wybrany uczeń odczytuje treść polecenia: Czy mit połówek Platona stanowi uzupełnienie teorii miłości wyrażonej za pomocą drabiny Diotymy, czy raczej jej przeczy? Klasa dzieli się na grupy i opracowuje propozycje odpowiedzi. Przedstawiciel wskazanej grupy prezentuje propozycję rozwiązania zadania, a pozostali uczniowie komentują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.
Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy ćwiczenie nr 2. Uczniowie w zespołach dwuosobowych wspólnie rozwiązują zadanie. Omówienie odpowiedzi na forum klasy.
Następne ćwiczenie: nr 3, wyświetlone przez nauczyciela na tablicy, uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych. Po jego wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnego oraz jednoznacznego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.
Uczniowie wykonują ostatnie ćwiczenie: nr 7. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel podsumowuje zajęcia, zadając uczniom pytanie: jaka jest różnica między potocznym a filozoficznym znaczeniem wyrażenia „miłość platoniczna”?
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólnie z uczniami poddaje refleksji proces dydaktyczny: czego się uczniowie nauczyli, czy osiągnęli założone cele?
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia 4‑6.
Materiały pomocnicze:
Filozofia w szkole. Współczesne dylematy i wyzwania etyczne, t. 6, red. B. Burlikowski i W. Rechlewicz, Kielce 2005.
Platon – nowa interpretacja, pod red. A. Kijewskiej i E. Zielińskiego, Lublin 1993.
Tatarkiewicz Władysław, Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.
Vlastos Gregory, Platon – indywiduum jako przedmiot miłości, Warszawa 1994.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Animacja” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.