Autorka: Małgorzata Krzeszowska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Etapy rozwoju społeczeństwa obywatelskiego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VI. Społeczeństwo obywatelskie i kultura polityczna.

Uczeń:

1) przedstawia idee społeczeństwa obywatelskiego i charakteryzuje jego rozwój w XX‑w. państwie polskim.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia etapy rozwoju idei społeczeństwa obywatelskiego;

• wyjaśnia, jak rozumienie społeczeństwa obywatelskiego zmieniało się na przestrzeni wieków;

• analizuje teorie prezentowane przez różnych politologów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• metoda plakatu;

• rozmowa nauczająca.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Weryfikacja wiedzy pierwotnej. Uczniowie metodą burzy mózgów tworzą na tablicy mapę skojarzeń związaną z pojęciem „społeczeństwo obywatelskie”.

Faza realizacyjna

1. Klasa zostaje podzielona na 9 grup. Każda z nich otrzymuje polecenie zapoznania się z poglądami jednego z filozofów w sekcji „Przeczytaj”: Arystotelesa, Cycerona, Johna Locke’a, Jeana Jacquesa Rousseau, George'a Hegla, Alexisa de Tocqueville'a, Karola Marksa, Antonio Gramsciego i Karla Poppera. 

2. Następnie na plakatach grupy przedstawiają koncepcje społeczeństwa obywatelskiego według poszczególnych myślicieli. Po zakończeniu pracy w grupach uczniowie, posługując się plakatami, omawiają koncepcje na forum klasy.

3. Nauczyciel inicjuje rozmowę, w trakcie której uczniowie porównują przedstawione koncepcje i wybierają tę, która według nich jest najbliższa ich rozumieniu społeczeństwa obywatelskiego. Na koniec wybrana osoba podsumowuje rozmowę.

4. Uczniowie zapoznają się multimedium i w parach wykonują ćwiczenie 2 do multimedium.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia z modułu „Sprawdź się”.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej oraz pracy klasy. Udziela im też informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują notatkę z najważniejszych zagadnień lekcji.

Materiały pomocnicze:

Norberto Bobbio, Społeczeństwo obywatelskie, [w:] (red.) J. Szacki, Ani książę, ani kupiec. Obywatel. Idea społeczeństwa obywatelskiego w myśli współczesnej, Kraków 1997.

Antonio Gramsci, Zeszyty filozoficzne, Warszawa 1991.

Błażej Poboży, Idea społeczeństwa obywatelskiego, [w:] (red.) K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007.

John Locke, Dwa traktaty o rządzie, Warszawa 1992.

Jean Jaques Rousseau, Umowa społeczna, Warszawa 1996.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium do przygotowania prezentacji multimedialnej na temat myśli Jeana Jacquesa Rousseau.