Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Panna z mieszczańskiej kamienicy – charakterystyka wewnętrzna Elżbiety, bohaterki Granicy Zofii Nałkowskiej
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne. Uczeń:
uzupełnia mapę myśli, wpisując jak najwięcej nazw uczuć i emocji, których mogła doświadczać Elżbieta Biecka;
wyjaśnia związek pomiędzy postacią Elżbiety Bieckiej a ewolucją sposobu kreowania bohaterek kobiecych w powieściach Zofii Nałkowskiej;
charakteryzuje relacje Elżbiety z matką oraz ciotką, Cecylią Kolichowską;
redaguje wypowiedź, w jaki sposób młodzieńcza miłość do rotmistrza Awaczewicza wpłynęła na sposób postrzegania miłości przez Elżbietę;
uzasadnia, który obraz koresponduje z z kreacją postaci Elżbiety Bieckiej;
redaguje rozprawkę.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
linia chronologiczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zbierają informacje na temat życia i twórczości Zofii Nałkowskiej. Czytają w tym celu wiadomości z sekcji „Przeczytaj” oraz korzystają z innym źródeł informacji. Przygotowują również materiał ilustracyjny (zdjęcia, cytaty z dzieł), który zostanie wykorzystany na lekcji podczas tworzenia linii chronologicznej.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał „Panna z mieszczańskiej kamienicy – charakterystyka wewnętrzna Elżbiety, bohaterki Granicy Zofii Nałkowskiej”. Przybliża uczniom temat i cele lekcji. Określa kryteria sukcesu.
Na podstawie informacji zebranych przed lekcją uczniowie tworzą linię chronologiczną, w której zamieszczą najważniejsze punkty biografii Zofii Nałkowskiej ze szczególnym uwzględnieniem poglądów pisarki na rolę kobiety w społeczeństwie. Należy również zwrócić uwagę na kreacje postaci kobiecych w wybranych utworach.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z testami z sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj” (już bez biogramu Zofii Nałkowskiej). Następnie prosi uczniów o udzielenie odpowiedzi na pytania:
- Jak krytyk literacki Ludwik Fryde określił bohaterkę Granicy? Jak sądzisz, dlaczego?
- Czym jest uwarunkowany sposób kreacji postaci kobiecych w utworach Zofii Nałkowskiej?
- Dlaczego referat Nałkowskiej Uwagi o etycznych zadaniach ruchu kobiecego określono jako skandaliczny?
- Jak zmieniał się wizerunek kobiet w twórczości Zofii Nałkowskiej?Praca z multimedium. Nauczyciel głośno prezentuje nagranie z sekcji „Audiobook”. Uczniowie dobierają się w pary i wspólnie wykonuję oba polecenia z sekcji. Nauczyciel wybiera chętną osobę i sprawdza poprawność odpowiedzi.
Uczniowie w 4‑osobowych zespołach, w jak najkrótszym czasie, wykonują ćwiczenia 1‑6 z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel informuje ich, że praca grup zostanie oceniona.
Ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się” uczniowie wykonują indywidualnie, a po upływie wyznaczonego czasu, pod kierunkiem nauczyciela, konfrontują swoje odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Do podsumowania lekcji nauczyciel może wykorzystać ćw. 9 z sekcji „Sprawdź się” - prosi uczniów o jego wykonanie i przygotowanie się do ustnej wymiany poglądów.
Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje pytanie:
Jaką osobą była Elżbieta Biecka?
Prosi uczniów o krótkie podsumowanie wiadomości z lekcji.
Praca domowa:
Zastanów się, czy Elżbietę Biecką można postrzegać w kategoriach bohaterki tragicznej. Rozważ, na ile jej los był zdeterminowany przez status społeczny i płeć, a na ile sama miała wpływ na swoje życie. Zapisz swoje spostrzeżenia w formie rozprawki.
Materiały pomocnicze:
Lucyna Marzec, Spór o „Granicę” Zofii Nałkowskiej, Poznań 2019.
Sztuka powieściopisarska Nałkowskiej. (Lata 1935‑1954), Ewa Frąckowiak‑Wiegandtowa, Wrocław‑Warszawa‑Kraków‑Gdańsk 1975.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.