Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Fotoreceptory siatkówki i chemizm widzenia
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Omówisz budowę siatkówki.
Scharakteryzujesz fotoreceptory siatkówki.
Wyjaśnisz związek procesów chemicznych w siatkówce oka z mechanizmem widzenia.
Opiszesz proces widzenia barw.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
symulacja;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Uczniowie przypominają sobie informacje na temat budowy narządu wzroku człowieka.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla cele lekcji i temat zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.
Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel prosi chętnych/wybranych uczniów o wyjaśnienie, czym jest i czym się charakteryzuje chemizm widzenia.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Nauczyciel wyświetla grafikę zamieszczoną w sekcji „Przeczytaj”, przedstawiającą uproszczony schemat budowy siatkówki oka, i wspólnie z uczniami analizuje ją, na podstawie treści przeczytanych w ramach przygotowania do lekcji.
Praca w grupach z treścią e‑materiału. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda grupa na podstawie e‑materiału przygotowuje zestaw pięciu pytań. Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby służy pomocą. Zwraca uwagę, aby pytania były problemowe, a nie pamięciowe. Koryguje propozycje uczniów.
Nauczyciel tworzy nowe grupy tak, aby w każdej znalazła się jedna osoba z każdej grupy poprzedniej. Każdy członek zespołu zadaje pytania przygotowane przez swój zespół, pozostali odpowiadają na nie.Praca z animacją pt. „Fotoreceptory siatkówki i chemizm widzenia”. Uczniowie w zespołach dwuosobowych zapoznają się z treścią materiału oraz poleceniem nr 1 („Na podstawie informacji przedstawionych w filmie scharakteryzuj rodzaje fotoreceptorów siatkówki, zwracając uwagę na występujące między nimi różnice”) i wspólnie rozwiązują zadanie, wykonując tabelę porównującą czopki i pręciki.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne 7 (dotyczące resyntezy barwnika wzrokowego) oraz 8 (dotyczące związku między miejscem biosyntezy rodopsyny w komórkach siatkówki a miejscem pełnienia jej funkcji), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.
Nauczyciel zadaje pytanie w celu sprawdzenia zrozumienia wiadomości przez uczniów: „Dlaczego w nocy nie widzimy barw?”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:
Nauczyciel może wykorzystać animację na lekcji „Powstawanie obrazu i wrażenia wzrokowego”.