Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Kunsztownie opisana wędrówka, czyli Eneida jako epos
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
uzyska informacje dotyczące życia i twórczości Wergiliusza;
zapozna się z cechami gatunkowymi eposu;
przeanalizuje elementy charakterystyczne dla Eneidy;
porówna wydarzenia oraz losy bohaterów Eneidy i eposów Homera.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o wyszukanie w różnych źródłach informacji na temat cech eposu starożytnego (homeryckiego) jako gatunku zrodzonego w antyku.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej albo przy użyciu rzutnika temat lekcji. Następnie wprowadza w niego uczniów, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólne omówienie celów lekcji.
Faza realizacyjna:
Praca z filmem. Uczniowie zapoznają się z materiałem z sekcji „Film”. Indywidualnie wyjaśniają, jaką funkcję w Eneidzie pełni spotkanie Eneasza z Dydoną.
Nauczyciel na podstawie tekstu w sekcji „Przeczytaj” w e‑materiale rozmawia z uczniami o epopei starożytnej. Prosi, by przeanalizowali fragment Historia literatury starożytnej i sformułowali spostrzeżenia. Wykonują również w parach lub większych grupach ćwiczenie 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Uczniowie zapoznają się z tekstami zamieszczonymi w sekcji „Sprawdź się”. Następnie w kilkuosobowych grupach rozwiązują ćwiczenia. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło główne: Cechy eposu starożytnego (homeryckiego) jako gatunku zrodzonego w antyku. Uczniowie na dużym arkuszu papieru tworzą mapę myśli związaną z eposem, np.:
- realistyczny styl,
- obiektywny i wszechwiedzący narrator,
- inwokacja, czyli rozwinięta apostrofa stanowiąca początek utworu literackiego,
- stałe epitety,
- porównania homeryckie,
- retrospekcja,
- retardacje,
- patetyczny styl,
- współistnienie świata bogów i ludzi.
Prezentują wyniki swojej pracy (np. w formie planszy na ścianie).
Praca domowa:
Wyjaśnij, dlaczego Eneida jest epopeją narodową.
Materiały pomocnicze:
Maria Cytowska, Hanna Szelest, Historia literatury starożytnej, Warszawa 2007.
Michaił Bachtin, Epos a powieść. O metodologii badania powieści, „Pamiętnik Literacki” 1970, nr 61/3.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film” do podsumowania lekcji.